زنان باتوجه به ساختار فیزیکی که دارند، در طول زندگی خود با بیماری های متعددی مواجه می شوند. زمان بروز این بیماری ها می تواند در دوران قبل از بارداری، دوران بارداری، دوران قاعدگی یا دوران یائسگی باشد. برای درمان انواع بیماری های زنان، به یک روش تشخیصی دقیقی نیاز است. یکی از روش های تشخیصی در این زمینه، روش کولپوسکوپی عنوان می شود. این روش بنا به مزایایی که دارد می تواند در موارد مختلف مورد استفاده قرار گیرد. در این مقاله قصد داریم با معرفی روش تشخیصی کولپوسکوپی، به کاربردها، نحوه انجام و عوارض احتمالی آن بپردازیم. برای آشنایی بیشتر با اقدامات قبل و بعد از کولپوسکوپی تا پایان مطلب با ما همراه باشید.
کولپوسکوپی چیست؟
کولپوسکوپی به فرآیند تشخیصی گفته می شود که طی این فرآیند، دهانه رحم، واژن و دستگاه تناسلی زنانه از نزدیک قابل مشاهده است. چنانچه نتایج به دست آمده از تست پاپ اسمیر غیر طبیعی باشند، پزشک متخصص استفاده از روش کولپوسکوپی را تجویز می کند. همچنین در صورتی که در طی انجام فرآیند کولپوسکوپی، پزشک متخصص متوجه بافت یا مورد غیر عادی در اجزای داخلی واژن و رحم شود، از بافت مورد نظر به منظور نمونه برداری جمع آوری می کند. نمونه برداری، با استفاده از ابزار مخصوص بیوپسی انجام می شود و تنها تکه کوچکی از بافت مشکوک برداشته می شود.
مهم ترین کاربردها و موارد استفاده از کولپوسکوپی
یکی از مهم ترین مزایا و کاربردهایی که فرآیند کولپوسکوپی دارد، انجام معاینه ها و بررسی در یک جلسه و باتوجه به نتایج به دست آمده پیش می رود. به طوری که پزشک زنان پس از بررسی دقیق سلول ها و بافت های مورد نظر، مورد مشکوکی مشاهده کند، در همان جلسه اقدام به برداشتن نمونه از همان بافت می کند. با استفاده از این روش تشخیصی به دقت می توان انواع بیماری های زنان و مربوط به دستگاه تناسلی زنانه را تشخیص داد. از جمله مهم ترین کاربردها و موارد استفاده از کولپوسکوپی عبارتند از:
- زگیل های تناسلی
- التهاب و تورم دهانه رحم
- تغییرات پیش از سرطان در بافت دهانه رحم
- تغییرات پیش از سرطان در بافت واژن
- تغییرات پیش از سرطان در مهبل
- سرطان دهانه رحم
- سرطان واژن
- سرطان مهبل
زمان مراجعه به متخصص زنان و زایمان
بیماری های زنان در برخی مواقع علائم مشابه به هم دارند و تنها برخی از علائم آن مخصوص به خود بیماری هستند. با مشاهده هر علامت هشدار دهنده ای بایستی به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کرد. در صورت تاخیر در مراجعه به پزشک، تشخیص درست و آغاز روند درمانی، احتمال بروز خطرات و مشکلاتی برای بیمار وجود دارد. در ادامه به شایع ترین علائم ناشی از بیماری های زنان در حالت کلی می پردازیم.
- خونریزی در بین دو دوره قاعدگی
- ایجاد تغییر در ترشحات واژن
- احساس درد و ناراحتی به هنگام برقراری رابطه جنسی
- ایجاد زخم در دستگاه تناسلی
- احساس درد و گرفتگی در ناحیه لگن
- ایجاد التهاب، قرمزی، سوزش و خارش در دستگاه تناسلی
- انتشار بوی بد در واژن
- تکرر ادرار
- احساس سوزش در ادرار
اقدامات قبل از انجام فرآیند کولپوسکوپی
برخی از افراد ترس و وحشت بسیار زیادی از انجام فرآیند کولپوسکوپی دارند. این گروه از زنان بایستی قبل از اقدام به این روش تشخیصی، تسلط کافی بر ترس و استرس خود داشته باشند. در غیر این صورت، ترس و استرس شدید، باعث افزایش احساس درد در طی فرآیند کولپوسکوپی خواهد شد. به طوری که توصیه می شود، افرادی که نمی توانند اضطراب و ترس خود را کنترل کنند، بایستی از انجام این روش تشخیصی منصرف شوند. برای کنترل ترس و استرس و همچنین آمادگی بیشتر برای انجام کولپوسکوپی به چند نکته کلیدی باید توجه داده شود. از جمله این نکات عبارتند از:
- مطالعه کردن پیرامون فرآیند کولپوسکوپی و گرفتن راهنمایی های لازم و کافی
- پرسش هر نوع سوال در مورد مراحل انجام کولپوسکوپی از متخصص زنان و زایمان و رفع نگرانی خود
- انجام تمرین های ورزشی سبک و مدیتیشن به منظور به دست آوردن آرامش خاطر
- خودداری از انجام کولپوسکوپی در دوران قاعدگی
- خودداری از برقراری ارتباط جنسی از طریق واژن حدود 2 روز قبل از کولپوسکوپی
- خودداری استفاده از تامپون حدود 2 روز قبل از کولپوسکوپی
- خودداری از مصرف داروهای مرتبط با واژن حدود 2 روز قبل از کولپوسکوپی
- مصرف قرص های تسکین دهنده مانند استامینوفن و ایبوپروفن قبل از شروع انجام کولپوسکوپی
فرآیند کولپوسکوپی چگونه انجام می شود؟
به طور معمول فرآیند کولپوسکوپی در مطب پزشک متخصص زنان و زایمان انجام می شود و اتمام آن حدود 10 الی 20 دقیقه زمان نیاز دارد. بیمار به طرف پشت دراز می کشد و بنا به دستور پزشک پاهای خود را روی یک وسیله کوچک قرار می دهد. برای باز نگه داشتن دیواره های واژن، وسیله به نام اسپکولوم را در مهبل قرار می دهند. در این شرایط، دهانه رحم به خوبی برای پزشک متخصص قابل مشاهده خواهد بود. ابزار دیگری به نام کولپوسکوپ را در نزدیکی مهبل می گذارند تا بتوانند آن را بیشتر بزرگ کنند. در ادامه، از طریق نور و پرتوهای لنز می توانند داخل واژن را مشاهده کنند. با استفاده از محلولی، اطراف گردن رحم را پاک می کنند تا تمامی ترشح ها زدوده شوند و سلول های مشکوک سریع تر خود را نشان دهند.
در صورت مشاهده سلول های مشکوک، فرآیند نمونه برداری انجام می شود. به هنگام نمونه برداری، بیمار درد و فشار بسیار جزئی احساس خواهد کرد.
مراقبت های بعد از اتمام فرآیند کولپوسکوپی
بعد از انجام فرآیند کولپوسکوپی بدون نمونه برداری، محدودیت قابل توجهی برای بیمار ایجاد نخواهد شد. ولی در صورت انجام نمونه برداری، احتمال خونریزی خفیف، درد واژن و خارج شدن مواد تیره رنگ از واژن وجود دارد. در چنین مواردی بهتر است به نکاتی توجه شود تا دوره بهبودی کوتاه تر شود. مراقبت های بعد از اتمام فرآیند کولپوسکوپی عبارتند از:
- استفاده از پنبه یا دستمال تمیز برای پاک کردن خونریزی و ترشحات تیره رنگ
- اجتناب از استفاده از تامپون تا حدود 4 روز بعد از کولپوسکوپی
- اجتناب از داشتن رابطه جنسی واژن تا حدود 4 روز بعد از انجام کولپوسکوپی
عوارض احتمالی ناشی از انجام کولپوسکوپی
فرآیند کولپوسکوپی به عنوان یکی از روش های تشخیصی مطمئن شناخته می شود. به طوری که بروز عوارض پیچیده در مواقع نادر پیش می آید. فردی که تحت روش تشخیصی کولپوسکوپی قرار می گیرد بایستی عوارض ناشی از این روش آشنایی داشته باشد. از جمله عوارض احتمالی ناشی از انجام کولپوسکوپی عبارتند از:
- بروز خونریزی شدید
- ایجاد عفونت در بدن
- احساس درد ناحیه لگن
چنانچه هر یک از نشانه های ناشی از عوارض استفاده از روش کولپوسکوپی در فرد مشاهده شود، بایستی به متخصص زنان و زایمان مراجعه کند. از جمله این علائم عبارتند از:
- داشتن تب و لرز
- احساس درد شدید در ناحیه شکم
- مشاهده خونریزی غیر طبیعی و شدید
مراجعه به پزشک
در مطالب فوق به بررسی فرآیند تشخیصی کولپوسکوپی پرداخته شد. در این فرآیند به وسیله ابزار مخصوص کولپوسکوپ، دستگاه تناسلی زنانه، واژن و رحم مورد معاینه و بررسی قرار می گیرد. به کمک نتایج به دست آمده از کولپوسکوپی می توان در مورد ابتلا به بیماری هایی مانند سرطان رحم، زگیل تناسلی، سرطان واژن، تغییرات پیش از سرطان رحم و واژن اظهار نظر کرد. دکتر مانیا کاوه متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی تجربه بیشتری در زمینه درمان و جراحی بیماری های زنان دارند. شما می توانید با مراجعه به مطب دکتر مانیا کاوه برای استفاده از روش کولپوسکوپی و بررسی و تشخیص انواع بیماری های زنان اقدام کنید.
