از بیشترین مشکلات و بیماری های مربوط به زنان مشکلات ناشی از بیماری رحم و دهانه رحم است. برای شناسایی و درمان این مشکلات، روش های متعددی در علم پزشکی وجود دارد. یکی از این روش ها، کورتاژ تشخیصی نام دارد. خونریزی های غیرطبیعی و ایجاد اختلال در عملکردهای هورمونی می توانند نمونه ای از بیماری های قابل شناسایی با کورتاژ تشخیصی باشند. در این مقاله به معرفی کورتاژ تشخیصی، زمان استفاده از این عمل، مراقبت های قبل و بعد از عمل و همچنین به موارد منع انجام این عمل می پردازیم. اگر سوالی در باب این موارد در ذهن دارید، می توانید تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
کورتاژ تشخیصی چیست؟
رحم عضوی از دستگاه تناسلی زنان است و خونریزی های دوران قاعدگی از این عضو خارج می شوند. اسپرم از طریق لوله های فالوپ وارد رحم می شود و پس از رسیدن به تخمک، جنین در این محل شکل می گیرد. رحم، همانند دیگر اعضای بدن، دچار مشکلات و بیماری های مختلف می شود. برای شناسایی و تشخیص این بیماری ها از روش های متعددی استفاده می شود. یکی از این روش ها، با نام روش کورتاژ تشخیصی شناخته می شود. به طور کلی در این روش از بافت های دیواره رحم برای نمونه برداری و آزمایشات استفاده می شود. روش کورتاژ تشخیصی علاوه بر شناسایی مشکلات رحمی، روشی برای درمان این بیماری ها نیز است. این عمل ممکن است هم زمان با دیگر عمل های زنان مانند عمل هیستروسکوپی انجام شود.
چه زمانی از کورتاژ تشخیصی استفاده می شود؟
از اصلی ترین دلایل انجام عمل کورتاژ تشخیصی، خونریزی غیرطبیعی رحم و خونریزی بعد از یائسگی است که در رده سنی بالای 35 سال دیده می شود. در برخی مواقع، در رده های سنی پایین تر از 35 سال نیز شاهد خونریزی غیرطبیعی در رحم هستیم. خونریزی بعد از یائسگی معمولاً یک سال بعد از قطعی کامل قاعدگی، روی می دهد و نیاز به تشخیص علل خونریزی و درمان سریع وجود دارد.
در مواقع بسیار کم، زنانی که در سنین کمتر از 35 سال هستند، دچار بیماری هایی مانند هیپرپلازی آندومتر و تومورهای بدخیم می شوند. با وجود سن کم این افراد، از روش کورتاژ تشخیصی با اهداف تشخیص و درمان بیماری استفاده می شود.
چه بیماری هایی با کورتاژ تشخیصی شناسایی می شوند؟
بیماری های زنان گاهی به صورت پهان و بدون علامت هستند و در برخی مواقع با علائمی ظاهری مانند درد و خونریزی همراه هستند. شناسایی و درمان هرچه سریع تر این بیماری ها، از اهداف روش های تشخیصی هستند. در ادامه می خواهیم به بررسی بیماری های مختلفی که از روش کورتاژ تشخیصی برای شناسایی و درمان آن ها استفاده می شود، اشاره ای داشته باشیم.
- برای شناسایی علت های اختلالات قاعدگی و نامنظم شدن زمان قاعدگی
- در زمان دیده شدن خونریزی های غیرطبیعی رحم
- برای شناسایی و بررسی مواد باقی مانده ناشی از زایمان و سقط جنین در حفره رحم
- برای تشخیص بیماری های پولیپ و فیبروم های داخل رحمی
- برای تشخیص سرطان رحم و دهانه رحم
- برای تشخیص تومورهای بدخیم
- برای شناسایی علت ضخیم شدن لایه داخل رحمی
- برای شناسایی علت رشد نا به جای بافت رحم و بیماری آندومتر
- برای بررسی علل خونریزی بعد از یائسگی
- برای تشخیص علت دردهای مزمن لگن
- برای بررسی بافت های آلوده ناشی از بیماری های جنسی
- برای شناسایی علت تغییر شکل ظاهری رحم مانند بزرگ شدن رحم
اقدامات لازم قبل از انجام کورتاژ تشخیصی
عمل کورتاژ تشخیصی از آن دسته عمل های فوری و اورژانسی محسوب نمی شود. از این رو، برای قبل از انجام عمل، اقداماتی باید انجام شوند. این اقدامات توسط پزشک زنان و زایمان به بیمار توصیه می شوند. در ادامه به بررسی اقدامات لازم قبل از عمل کورتاژ تشخیصی می پردازیم.
- بیمار توسط پزشک متخصص به صورت دقیق معاینه می شود. معاینه لگنی از جمله این اقدامات است؛
- بیمار در صورت مصرف داروهای خاص مانند داروهای رقیق کننده، پزشک خود را مطلع می کند. همچنین در صورت حساسیت های دارویی، پزشک خود را آگاه می سازد؛
- تمامی آزمایشات لازم به دستور پزشک انجام و نتایج آن به صورت کامل بررسی می شوند؛
- در صورت وجود عفونت واژنی در بیمار، لازم است عفونت به طور کامل رفع شود؛
- شب قبل از عمل، بیمار باید از خوردن و آشامیدن خودداری کند.
روش انجام کورتاژ تشخیصی
عمل کورتاژ تشخیصی در بیمارستان یا کلینیک های مجهز انجام می شود. مدت زمان حدودی برای انجام این عمل، 20 الی 30 دقیقه تخمین زده می شود. در ابتدای کار، بسته به شرایط بیمار و تشخیص متخصص بیهوشی، از داروی بیهوشی یا بی حسی موضعی استفاده می شود. پس از بیهوشی با استفاده از لوله های مخصوص، دهانه رحم را باز می کنند. سپس پزشک متخصص با کمک ابزاری به نام کورت لایه های دیواره رحم را می تراشد و به منظور نمونه برداری، نمونه هایی از بافت رحم برداشته می شود. نمونه برداری بافت ها برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه فرستاده می شود. بیمار پس از چند ساعت کنترل و مراقبت، با دستور پزشک مرخص می شود.
مراقبت های بعد از کورتاژ تشخیصی
این عمل، جای زخم و بخیه به همراه ندارد. با این وجود پس از انجام عمل کورتاژ تشخیصی بهتر است مراقبت های لازم، طبق دستور پزشک متخصص انجام شود.
- تمامی داروهای تجویز شده توسط پزشک متخصص، به صورت دقیق و منظم مصرف شوند؛
- بلافاصله پس از مرخصی، از رانندگی کردن خودداری شود؛
- بهتر است تا یک هفته از انجام کارهای سنگین و تمرینات ورزشی خودداری شود؛
- به منظور جلوگیری از عفونت از تماس هر چیزی مانند تامپون و دوش واژینال با واژن خودداری شود؛
- بهتر است 2 تا 3 روز بعد از عمل، استحمام انجام شود؛
- از برقراری رابطه جنسی تا یک هفته خودداری شود؛
- در صورت داشتن حالت تهوع، مصرف خوراکی های کم چرب توصیه می شود.
عوارض انجام کورتاژ تشخیصی
انجام عمل کورتاژ تشخیصی همانند هر عمل دیگری، عوارضی به همراه دارد. این عوارض احتمالی عبارتند از:
- به دلیل اسپاسم رحم، امکان تجمع لخته های خون در دهانه رحم وجود دارد؛
- به دلیل عفونت رحم، بروز تب و ترشحات بد بوی واژن احتمال می رود؛
- سیکل بعدی قاعدگی ممکن است با بی نظمی همراه باشد؛
- از عوارض طبیعی و زودگذر کورتاژ تشخیصی، می توان به درد خفیف شکم و دل پیچه اشاره کرد؛
- احتمال بروز سندرم آشرمن یا چسبندگی داخل رحم ناشی دستکاری رحم وجود دارد. سندرم آشرمن می تواند موجب نازایی شود؛
- حالت تهوع، استفراغ، ضعف و خستگی از عوارض طبیعی بیهوشی هستند؛
- در صورت نبود مهارت در پزشک متخصص، احتمال دارد رحم دچار پارگی یا سوراخ شدگی شود؛
- داشتن مشکلات ادراری از عوارض بسیار نادر این عمل هستند؛
- در مواقع بسیار کم امکان خونریزی شدید وجود دارد. در این صورت باید به پزشک متخصص مراجعه شود؛
در صورت تداوم یافتن هر یک از عوارض مشاهده شده، لازم است به پزشک متخصص مراجعه شود.
چه کسانی نمی توانند کورتاژ تشخیصی انجام دهند؟
انجام عمل کورتاژ تشخیصی برای همه توصیه نمی شود. زنانی که دارای شرایط خاص هستند، انجام این عمل برای آن ها ممنوع است. این شرایط خاص عبارتند از:
- زنان باردار؛
- زنانی که دارای عفونت واژن یا لگن هستند؛
- زنان مبتلا به بیماری های خاص؛
- زنانی دارای ناهنجاری رحمی هستند و مشکلات رحمی آن ها قابل شهود نیست؛
- زنانی که مبتلا به آرتروز شدید مفصلی هستند؛
- زنانی که تجربه خونریزی های شدید رحمی دارند؛
- زنانی با بیماری های دیابت و فشار خون کنترل نشده، درگیر هستند.
مراجعه به پزشک
در مطالب فوق به بررسی عمل کورتاژ تشخیصی، مراقبت های قبل و بعد از عمل، موارد منع استفاده، کاربردها و عوارض آن پرداختیم. این روش یکی از روش های موثر در تشخیص بسیار از مشکلات و بیماری های زنان است. برای برخی از بیماری ها، علاوه بر تشخیص، روش درمانی مناسبی نیز شناخته می شود. با توجه به عوارض نادری که این جراحی دارد، توصیه می شود؛ تحت نظر یک پزشک متخصص و باتجربه انجام شود. دکتر مانیا کاوه متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی با داشتن تخصص و تجربه کافی، همراه شما هستند. شما می توانید با مراجعه به مطب دکتر مانیا کاوه برای انجام عمل کورتاژ تشخیصی اقدام کنید.
