یکی از رایج ترین مشکلات و بیماری های بین زنان، تنبلی تخمدان است. طبق آمار و تحقیقات انجام شده حدود 70 درصد از زنان در طول زندگی خود با مشکل تنبلی تخمدان مواجه می شوند. این عارضه علائم مختلفی دارد که می توان آن را از طریق روش های دارویی و جراحی درمان کرد. مراجعه نکردن به موقع به متخصص زنان و زایمان در زمان درست و درمان نکردن به موقع تنبلی تخمدان منجر به عوارض خطرناکی مانند نازایی می شود. در این مقاله قصد داریم با بررسی پیرامون علل و علائم تنبلی تخمدان، به روش های تشخیص، درمان و عوارض خطرناک آن می پردازیم. برای کسب اطلاعات بیشتر تا پایان مطلب با ما همراه باشید.
تنبلی تخمدان چیست؟
عارضه تنبلی تخمدان با نام دیگر تخمدان پلی کیستیک نیز شناخته می شود که یکی از انواع کیست تخمدان به شمار می آید. به هم خوردن میزان هورمون ها و ایجاد اختلال در هورمون های بدن به عنوان اصلی ترین دلیل برای بروز تنبلی تخمدان عنوان می شود. این عارضه در سنین باروری و کمتر از 40 سال به وجود می آید. در صورت ابتلا به تنبلی تخمدان یا سندروم پلی کیستیک، فرآیند تخمک گذاری به طور منظم انجام نمی شود. چنانچه این بیماری در زمان مناسب تری تشخیص داده شود، می توان به کمک روش های مختلف آن را درمان کرد و از بروز عوارض بعد از آن پیشگیری به عمل آورد.
چه عواملی باعث تنبلی تخمدان می شوند؟
بنا به نظریه دانشمندان کاهش سطح هورمون استروژن و افزایش بیش از اندازه هورمون مردانه آندروژن، علت اصلی تنبلی تخمدان شناخته می شود. عواملی هستند که باعث به هم خوردن میزان طبیعی این هورمون ها در زنان و ایجاد تنبلی تخمدان می شوند. در ادامه به بررسی این عوامل خواهیم پرداخت.
عوامل ژنتیکی
افرادی که در نزدیکان درجه یک خود سابقه ابتلا به تنبلی تخمدان وجود داشته باشد، احتمال ابتلای آن فرد به این بیماری نیز افزایش پیدا می کند. به طوری که ژن های مختلفی در انتقال بیماری تنبلی تخمدان به بستگان، دخالت دارند.
افزایش انسولین در بدن
بنا به تحقیقات انجام شده، حدود 70 درصد از بیماران مبتلا به تنبلی تخمدان در برابر انسولین، مقاومت نشان می دهند. در بدن، وظیفه تولید انسولین بر عهده پانکراس معده است و انسولین ها باعث تبدیل شدن قند خون به انرژی می شوند. با مقاومت سلول ها در برابر انسولین، پانکراس مجبور به افزایش تولید انسولین در بدن می کند. با افزایش تولید انسولین در بدن، تعداد هورمون های مردانه آندروژن نیز بیشتر می شوند.
التهاب
افرادی که اضافی وزن و چاقی مفرط دارند، بیشتر مبتلا به التهاب بدن هستند. با افزایش التهاب بدن، هورمون آندروژن در آن ها نیز بیشتر خواهد شد.
شایع ترین علائم ناشی از تنبلی تخمدان
علائم تنبلی تخمدان مهم ترین شاخصه هایی هستند که مراجعه بیمار به متخصص زنان و زایمان را افزایش می دهند. این علائم و نشانه ها در افراد مختلف می توانند متفاوت باشند. از جمله شایع ترین علائم ناشی از تنبلی تخمدان عبارتند از:
- دوره قاعدگی نامنظم می شود، به طوری که برخی از افراد به فواصل چندین ماه پریود نمی شوند و برخی دیگر، لخته های خون سنگین تر همراه با تغییر رنگ مشاهده می کنند.
- چاقی و داشتن اضافی وزن از دیگر علائم تنبلی تخمدان است که حدود 50 درصد از مبتلایان به این بیمار دارای اضافی وزن هستند.
- آکنه و زائده های پوستی در بخش های مختلف بدن مانند صورت، کمر و قفسه سینه مشاهده می شود.
- موهای زائد بدن رشد بیش از اندازه ای پیدا می کنند.
- ریزش مو و نازک شدن مو ممکن است تا حد طاس شدن سر پیش برود.
خطرات و عوارض ناشی از تنبلی تخمدان
چنانچه بیمار یک یا چندین علائم مربوط به تنبلی تخمدان را مشاهده کند، بایستی مراجعه سریعی به پزشک متخصص داشته باشد. در غیر این صورت، علاوه بر افزایش علائم بیماری، عوارض و خطرات ناشی از آن نیز بیشتر می شوند. در ادامه، به خطرات و عوارض ناشی از تنبلی تخمدان اشاره می کنیم.
ناباروری
تنبلی تخمدان در میزان هورمون ها اختلال ایجاد می کند و با مختل شدن سطح هورمون ها، فرآیند تخمک گذاری در تخمدان متوقف می شود. در این شرایط احتمال باروری کمتر می شود و در زنان باردار نیز احتمال سقط جنین افزایش می یابد.
افسردگی
با توجه به آمار و تحقیقات انجام شده در زنان مبتلا به تنبلی تخمدان، اختلال های روحی و روانی در این افراد بیشتر می شود. در برخی موارد نیز این بیماران از افسردگی شدید نیز رنج می برند.
آپنه خواب
آپنه خواب همان وقفه تنفسی در خواب است که برخی افراد با این مشکل مواجه هستند. با توجه به تاثیر افزایش بعضی از هورمون ها در بدن، چاقی، فشار خون بالا و... مبتلایان به تنبلی تخمدان بیشتر با مشکل آپنه خواب مواجه می شوند.
سندروم متابولیک
به افزایش فشار خون، قند خون و کلسترول طبیعی خون، سندروم متابولیک گفته می شود. با ابتلا به تنبلی تخمدان و تاثیرهای هورمونی، احتمال ابتلا به سندروم متابولیک و در ادامه آن، خطر ابتلا به بیماری های قلبی و دیابت نیز افزایش پیدا می کند.
سرطان دهانه رحم
ایجاد اختلال در دوره قاعدگی در اثر تنبلی تخمدان منجر به تجمع لخته های خونی و افزایش ضخامت دیواره رحم می شود. یکی از مهم ترین دلایل ابتلا به سرطان دهانه رحم، افزایش دیواره رحم عنوان شده است.
تنبلی تخمدان چگونه تشخیص داده می شود؟
تا به امروز تست یا آزمایش معینی برای تشخیص تنبلی تخمدان یافت نشده است. ولی با بیان علائم بیماری و همچنین استفاده از روش های مختلف آزمایشگاهی می توان میزان سطح هورمون های تاثیرگذار در این بیماری را تعیین کرد. از جمله این روش های تشخیصی عبارتند از:
- انجام آزمایش خون
- معاینه لگن
- انجام سونوگرافی
- غربالگری افسردگی
- غربالگری آپنه خواب
روش های درمان تنبلی تخمدان
پس از تشخیص عارضه تنبلی تخمدان توسط پزشک متخصص، روش هایی برای درمان و جلوگیری از پیشرفت بیماری در نظر گرفته می شوند. به کمک دارو درمانی و تجویز داروهای مناسب می توان از میزان علائم بیماری مانند منظم کردن دوره قاعدگی، کم کرد. در نهایت چنانچه دارو درمانی نتایج مطلوبی به دنبال نداشته باشد، پزشک مربوطه از روش جراحی استفاده می کند. در جراحی تخمدان با لیزر، حفره هایی در تخمدان ها ایجاد می کنند. به این روش، عملکرد تخمدان ها به عملکرد طبیعی و عادی خود باز می گردد.
مراجعه به پزشک
در مطالب فوق به بررسی عارضه تنبلی تخمدان یا سندروم پلی کیستیک پرداخته شد. تنبلی تخمدان به دلیل ایجاد اختلال در میزان هورمون های استروژن و آندروژن در اثر عوامل وراثتی، التهاب و افزایش انسولین در بدن پیدا می کند. مشاهده علائمی همچون نامنظم شدن دوره قاعدگی، ریزش موی سر، رویش موهای زائد زیاد در صورت، آکنه و... از نشانه های تنبلی تخمدان هستند که خطرناک ترین عوارض آن نازایی و سرطان دهانه رحم می توانند باشند. دکتر مانیا کاوه متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی تجربه بیشتری در زمینه درمان و جراحی بیماری های زنان دارند. شما می توانید با مراجعه به مطب دکتر مانیا کاوه برای تشخیص و درمان عارضه تنبلی تخمدان اقدام کنید.
