سونوگرافی های مهم بارداری به پزشک کمک می کنند تا هر چه زودتر بتواند شرایط و وضعیت خانم های باردار را مورد بررسی قرار دهند. همان طور که احتمالاً می دانید در سونوگرافی برای ایجاد تصاویر بسیار دقیق از اندام های داخلی نظیر شکم و حفره لگن، وضعیت رشد جنین، بررسی جفت و غیره از امواج صوتی با فرکانس بالا استفاده می شود؛ بنابراین لازم است در دوران بارداری و در زمان های تعیین شده سونوگرافی های لازم انجام شوند. در ادامه همراه ما باشید تا با سونوگرافی های مهم دوران بارداری آشنا شوید و پاسخ بسیاری از سوالات خود را دریافت کنید.
در بارداری چه سونوگرافی ضروری است؟
در دوران بارداری برای آن که از سلامت جنین و همچنین زمان آماده شدن برای تولد اطلاع داشته باشید، باید حتماً سونوگرافی های مربوطه انجام شوند. این نوع تکنیک تصویربرداری با استفاده از امواج صوتی می تواند تصاویر بسیار دقیقی را از جنین در اختیار پزشک قرار دهد. به این صورت که تصاویر تولید شده روی صفحه نمایش قابل مشاهده هستند و در ارزیابی پیشرفت رشد جنین کمک شایانی می کنند.
البته لازم است بدانید که برخی از این سونوگرافی ها برای بررسی مشکلات احتمالی و کمک به تشخیص ناهنجاری های مختلف انجام می شوند. سونوگرافی حتماً باید توسط سونوگرافیست متخصص و با تجربه انجام شود. در این نوع تصویربرداری هیچگونه درد یا خطری مادر و جنین را تهدید نمی کند؛ بنابراین یک روش کاملاً ایمن است.
دسته بندی سونوگرافی دوران بارداری
به طور کلی سونوگرافی های دوران بارداری را می توان به دو دسته زیر تقسیم کرد:
- دسته اول سونوگرافی هایی هستند که برای هر خانم بارداری باید انجام شوند.
- دسته دوم سونوگرافی هایی هستند که برای تکمیل تشخیص در صورت لزوم انجام می شوند.
سونوگرافی های معمول در دوران بارداری
در این بخش قصد داریم سونوگرافی های مهم بارداری که به صورت معمول انجام می شوند را بررسی کنیم. برای آمادگی انجام این نوع تصویربرداری ها لازم است ابتدا آشنایی مختصری با آن ها داشته باشید.
سونوگرافی ترانس واژینال
سونوگرافی ترانس واژینال اولین تصویربرداری مهم در دوران بارداری است که ۲ یا ۳ هفته پس از عقب افتادن عادت ماهانه انجام می شود. این سونوگرافی برای تشخیص حاملگی خارج از رحم یا مولار و در کل بررسی ساک حاملگی انجام می شود. در این سونوگرافی پروب توسط متخصص وارد واژن می شود و بررسی رحم، تخمدان ها و غیره را امکان پذیر می کند. در اوایل بارداری این روش نسبت به سونوگرافی شکمی برتری دارد؛ زیرا می تواند تصاویر بسیار دقیق تری را در اختیار پزشک قرار دهد.
سونوگرافی nt
سونوگرافی nt در ۳ ماهه اول بارداری به عنوان یکی از موارد مهم غربالگری در هفته ۱۱ تا ۱۳ انجام می شود. در این سونوگرافی مقدار مایع پشت گردن جنین و همچنین ضخامت آن مورد بررسی قرار می گیرد. در حین تصویربرداری می توان احتمال ابتلا به اختلالات کروموزومی را نیز تشخیص داد و مواردی همچون ضربان قلب، میزان رشد جنین و ساختار مغز را نیز بررسی کرد. برای انجام سونوگرافی nt بهتر است مثانه بیمار کاملاً پر باشد تا سونوگرافیست بتواند تصاویر واضح تر و دقیق تری را دریافت کند.
سونوگرافی آنومالی یا آناتومی اسکن
در هفته های ۱۶ تا ۱۸ بارداری باید سونوگرافی آنومالی یا آناتومی اسکن انجام شود. این سونوگرافی در تشخیص انواع نقص ساختاری و مشکلات رشد به پزشک کمک می کند. در این روش می توان کلیه ها، حفره های قلب، مغز و نخاع، شکم، مثانه و اندام های جنسی را مورد بررسی قرارداد و جنسیت جنین را تعیین کرد؛ همچنین در سونوگرافی آنومالی برای اطمینان از رشد جنین نسبت به سن بارداری تمامی اندام های بدن اندازه گیری می شوند.
دقت داشته باشید که برخی اوقات جنسیت جنین زودتر از انجام این سونوگرافی تشخیص داده می شود ولی درصد خطای آن ها بسیار بالا است ولی این سونوگرافی با اطمینان می تواند جنسیت جنین را مشخص کند. آخرین سونوگرافی نیز به منظور بررسی وزن و رشد جنین نسبت به سن او بعد از هفته ۲۸ بارداری انجام می شود.
انواع سونوگرافی های تشخیصی در دوران بارداری کدامند؟
برخی اوقات با مواردی مواجه می شویم که برای بررسی بیشتر و اطمینان در تشخیص لازم است سونوگرافی با کاربردهای تشخیصی انجام شود.
سونوگرافی داپلر جریان خون
اگر در سونوگرافی های عادی در قلب یا جریان خون جنین مشکلی مشاهده شود، ممکن است برای بررسی دقیق تر پزشک سونوگرافی داپلر تجویز کند. در سونوگرافی داپلر جریان خون جنین به دقت مورد بررسی قرار می گیرد که می تواند انواع مشکلات قلبی و عروقی را مشخص کند. البته در مواردی همچون چندقلویی، رشد غیرطبیعی جنین، تولید آنتی بادی RH منفی در خون مادر و بررسی عملکرد جفت این نوع سونوگرافی تجویز شود. با توجه به این که در این سونوگرافی امکان اندازه گیری محیط دور سر جنین و طول استخوان فمور وجود دارد؛ بنابراین می توان سن جنین را نیز مشخص کرد.
سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی
سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی نیز از روش های تشخیصی بسیار مطمئن و ایمن هستند. به طوری که در سونوگرافی سه بعدی یک تصویر سه بعدی از جنین حاصل می شود و در سونوگرافی چهار بعدی جزئیات بیشتری همچون خمیازه، ضربان قلب، کشش بدن و حتی چهره جنین قابل مشاهده است. در سونوگرافی چهار بعدی تصاویر کنار یکدیگر قرار می گیرند تا یک فیلم از حرکات جنین حاصل شود. موارد ذکر شده بخش کوچکی از دستاوردهای سونوگرافی چهار بعدی هستند.
با این که سونوگرافی چهار بعدی می تواند جزئیات را به خوبی نشان دهد و در تشخیص و تصمیم گیری کمک شایانی داشته باشد، اگر هدفتان از انجام این سونوگرافی فقط داشتن عکس یا فیلم از جنین است به کل آن را فراموش کنید.
علل انجام سونوگرافی در بارداری
- سونوگرافی برای تشخیص بارداری: در موارد نادری ممکن است جنین در لوله های فالوپ و خارج از رحم قرار بگیرد؛ بنابراین سونوگرافی در تشخیص بارداری خارج رحم یا اکتوپیک کمک خواهد کرد.
- تعیین هفته های بارداری: تعیین سن جنین می تواند روند رشد را در طول بارداری برای پزشک مشخص کند.
- تأیید تعداد جنین ها: انجام سونوگرافی می تواند تعداد جنین را در بارداری چندقلویی مشخص کند.
- ارزیابی رشد جنین: یکی از مهم ترین دلایلی که سونوگرافی انجام می شود، ارزیابی رشد جنین، حرکات، ضربان قلب و تنفس است؛ همچنین در سونوگرافی برای اطمینان از سلامت جنین اندام های او مورد بررسی قرار می گیرند.
- بررسی جفت و میزان مایع آمنیوتیک: همان طور که می دانید در بارداری جفت نقش مهمی در تغذیه و اکسیژن رسانی به جنین دارد. اگر در میزان مایع آمنیوتیک تغییری ایجاد شود، مشکلاتی در جفت پدید می آید که سلامت جنین را به خطر می اندازد؛ بنابراین با سونوگرافی می‌توان وضعیت جفت و مقدار مایع آمنیوتیک اطراف جنین را بررسی کرد.
- شناسایی نواقص در جنین: سونوگرافی آنومالی جنین می تواند نواقص احتمالی را مشخص کنید.
- بررسی و ارزیابی عوارض: چنانچه در دوران حساس بارداری با خونریزی مواجه شوند، تعیین علت عارضه به کمک سونوگرافی امکان پذیر است.
- تعیین موقعیت جنین قبل از زایمان: جالب است بدانید که اکثراً موقعیت جنین تا اواخر ۳ ماهه سوم بارداری به صورتی است که سر او رو به پایین و به سمت دهانه رحم قرار می گیرد. سونوگرافی می تواند موقعیت جنین را مشخص کند تا بتوان در مورد شیوه زایمان تصمیم گیری کرد.
مراجعه به پزشک
شما می توانید برای سونوگرافی های مهم بارداری به دکتر مانیا کاوه متخصص و جراح زنان و زایمان مراجعه کنید و از ایشان در مورد مسائل بارداری خود بپرسید تا این دوران حساس را با راهنمایی ها و تشخیص دقیق پزشک باتجربه پشت سر بگذارید.
