سندرم تخمدان پلی کیستیک یکی از مشکلات بسیار رایج در میان بانوان است. زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک معمولاً دوره قاعدگی نامنظمی را تجربه خواهید کرد و هورمون های مردانه در آن ها بیش از حد می شود. هنوز هم علت دقیقی برای ایجاد مشکل مشخص نشده اما با تشخیص به موقع می توان درمان مناسب را آغاز کرد و از عوارض طولانی مدت جلوگیری کرد. در واقع با درمان زود هنگام از خطر عوارض طولانی مدت مثل بیماری های قلبی و دیابت نوع ۲ جلوگیری می شود. برای کاهش عوارض این بیماری بهترین راه کاهش وزن و اصلاح سبک زندگی است. در این مقاله از سایت دکتر مانیا کاوه قصد داریم در مورد تخمدان پلی کیستیک صحبت کنیم.
سندروم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
سندرم تخمدان پلی کیستیک به عنوان یک اختلال هورمونی شناخته می شود که معمولاً در سنین باروری یعنی ۱۵ الی ۴۴ سالگی بانوان را تحت تأثیر قرار می دهد. تقریباً بین ۲٫۲ تا ۲۶٫۷ درصد از زنان در این گروه سنی دچار کیست تخمدان می شود. معمولاً با وجود تخمدان پلی کیستیک تعادل هورمونی از بین می رود و مشکلات متابولیسم به وجود می آید که می تواند سلامت و ظاهر افراد را تحت تأثیر قرار دهد. جالب است بدانید که بسیاری از خانم ها به این بیماری مبتلا هستند و هیچ خبری از آن ندارد. برای درمان تخمدان پلی کیستیک روش خاصی وجود ندارد اما می توان با تغییر سبک زندگی و مصرف دارو تا حد زیادی علایم آن را بهبود داد.
همان طور که می دانید هورمون هایی مثل استروژن و پروژسترون توسط اندام های تولید مثل تولید می شود که در اثر کیست تخمدان تحت تأثیر قرار می گیرد. در چنین حالتی هورمون مردانه آندروژن توسط تخمدان ها تولید می شود در چرخه قاعدگی تخمدان تخمک هایی را آزاد می کند تا توسط اسپرم مرد بارور شود تخمک هایی که هر ماه آزاد می شوند فرآیند تخمک گذاری را تشکیل می دهند و توسط هورمون محرک فولیکولی و هورمون لوتئینی کنترل می شود. توسط هورمون محرکه فولیکولی تخمدان تحریک و تولید فولیکول شده و هورمون لوتئین باعث آزاد شدن تخمک بالغ می شود. سندرم تخمدان پلی کیستیک سه ویژگی اصلی دارد:
- کیست در تخمدان ها
- سطح بالای هورمون های مردانه
- دوره های نامنظم پریود
در اثر سندرم تخمدان پلی کیستیک در داخل و دیواره های رحم یکسری کیسه های کوچک پر از مایعات رشد می کنند. در واقع این کیسه ها فولیکول هستند که هر کدام آن ها شامل یکسری تخمک نابالغ است. زمانی که فرد دچار چنین بیماری می شود تخمک هرگز به اندازه کافی بالغ نخواهند شد؛ بنابراین تخمک گذاری تحریک نمی شود. در اثر عدم تخمک گذاری سطح استروژن، پروژسترون و غیره تغییر می کند و کم تر از حد معمول خواهد شد در حالی که سطح هورمون مردانه یا همان آندروژن بیش از حد طبیعی می شود. سطح زیاد هورمون های مردانه چرخه قاعدگی را مختل می کند. به همین خاطر خانم های مبتلا به تخمدان پلی کیستیک نسبت به سایر افراد کم تر پریود می شوند.
سن ابتلا به تخمدان پلی کیستیک
بسیاری از افراد فکر می کنند بیماری تخمدان پلی کیستیک فقط مختص به خانم های چاق و سن های بالا است در حالی که امروزه این بیماری گریبان گیر بسیاری از دختران جوان شده است. در واقع باید بگوییم پس از دوران بلوغ حتی در دخترهای جوان لاغر نیز احتمال ایجاد تخمدان پلی کیستیک وجود دارد و محدوده سنی خاصی نمی توان برای آن در نظر گرفت؛ اما با بررسی های دوره ای و انجام چکاپ های سالیانه تا حد زیادی می توان به کنترل و کاهش علایم آن کمک کرد.
علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک
با توجه به وضعیت و شدت بیماری علایم تخمدان پلی کیستیک متفاوت است اما به طور کلی تعدادی از علایم به صورت مشترک در بین خانم های مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک مشاهده می شود که شامل موارد زیر هستند:
- افزایش وزن
- رشد بیش از حد مو بر روی صورت، سینه یا باسن
- بروز مشکل برای بارداری مانند تخمک گذاری نامنظم یا عدم تخمک گذاری
- پوست چرب یا آکنه
- پریود نامنظم یا پریود نشدن
- نازک شدن مو و ریزش موی سر
ممکن است برخی از کسانی که به کیست تخمدان مبتلا هستند پس از مدتی دچار دیابت نوع ۲ و افزایش سطح کلسترول خون شود. معمولاً در زمان اولین قاعدگی در دوران بلوغ نشانه های سندرم تخمدان پلی کیستیک به وجود می آید البته در برخی موارد نیز این نشانه ها در سنین دیگر بروز می کند. تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک زمانی انجام می شود که بیمار حداقل دو مورد از علایم فوق را داشته باشد.
سطح بالای آندروژن
یکی از معیارهای اصلی برای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک سطح بالای هورمون مردانه آندروژن است. با انجام یکسری آزمایشات هورمونی این بیماری تشخیص داده خواهد شد. البته با افزایش سطح هورمون های مردانه یکسری علایم ظاهری مثل موهای زائد روی صورت و بدن و گاهی اوقات آکنه های شدید بروز می کند.
تخمک گذاری نامنظم و یا عدم تخمک گذاری
در اثر عدم تعادل هورمون های جنسی چنین مشکلی به وجود می آید. ممکن است برخی خانم ها، هر چند ماه یکبار پریود می شوند یا به طور کلی از دوره پریود را تجربه نکند. توجه داشته باشید که افراد مبتلا به تخمدان پلی کیستیک معمولاً دوره های پریود سنگین همراه با لخته های بزرگ خون را تجربه خواهند کرد. به طور کلی اگر خانمی در طی سال به تعداد ۸ یا کم تر پریود شود نیاز به بررسی توسط پزشک متخصص دارد.
نحوه تشخیص سندروم تخمدان پلی کیستیک
زمانی که یک یا چند مورد از علایم ذکر شده در بخش های قبلی به وجود آیند باید بیمار توسط پزشک کنترل شود. معمولاً در مراحل اولیه علایم بیمار مثل فشار خون بررسی خواهد شد تا نسبت به بروز این علایم اطمینان حاصل شود. در مرحله بعد پزشک متخصص تعدادی از آزمایشات هورمونی برای تشخیص کیست تخمدان را تجویز می کند تا میزان هورمون های موجود را بررسی کند. همچنین در این زمینه سونوگرافی نیز بسیار مفید است و می تواند تعداد فولیکول های فرد بیمار را نشان دهد.
مراجعه به پزشک
در مطالب فوق هر آنچه لازم بود در مورد تخمدان پلی کیستیک بدانید را بررسی کردیم. اگر تا به حال با جابجایی چند روز عادت ماهانه، رشد چند موی زائد روی چانه یا قفسه سینه و افزایش آکنه ها مواجه هستید لازم است حتماً تحت نظر پزشک متخصص قرار بگیرید تا آزمایشات لازم برای شما تجویز شود. دکتر مانیا کاوه متخصص و جراح زنان و زایمان در تشخیص و درمان تخمدان پلی کیستیک به شما کمک خواهد کرد. برای دریافت نوبت ویزیت حضوری می توانید با شماره های درج شده در این سایت تماس بگیرید.
