قاعدگی و خونریزی واژنی یک پدیده فیزیولوژیک معمول در زندگی زنان است که هر ماه یکبار رخ می دهد. قاعدگی از سن بلوغ تا یائسگی هر ماه در بدن بدلیل آمادگی برای بارداری اتفاق می افتد. دیواره اطراف رحم ضخیم می شود و تخمک از تخمدان ها آزاد شده و برای ادامه بارداری در رحم جای می گیرد. اگر بارداری رخ ندهد، سطح استروژن و پروژسترون افت کرده و نهایتا به سطحی می رسد که خونریزی از واژن اتفاق می افتد. در طول قاعدگی، دیواره رحم که برای نگهداری از جنین آماده شده بود تکه تکه شده و از طریق خون از بدن خارج می شود. خونریزی بین 5 تا 7 روز ادامه دارد.
رعایت بهداشت در دوران قاعدگی بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا در این دوران امکان ابتلا به بیماری های مختلف دهانه رحم وجود دارد. از این رو رعایت بهداشت به شدت توصیه می شود تا در پیشگیری از انواع بیماریها بخصوص جهت پیشگیری از سرطان دهانه رحم موثر باشد. زنان باید به علت باز بودن دهانه رحم در قاعدگی برای حفظ سلامت واژن و عدم ابتلا به انواع عفونت ها و بیماری ها برخی از نکات را رعایت کنند. در این مقاله به نکات مهمی می پردازیم که باید هنگام قاعدگی رعایت شود.
شستن واژن در دوران قاعدگی
خون مکان رشد باکتری ها است. به همین علت توصیه می شود برای رعایت بهداشت در طول دوران قاعدگی حداقل روزی دوبار ناحیه واژینال شسته شود. اینکار بوی نامطبوع حاصل از خونریزی را کاهش می دهد. پزشکان توصیه می کنند ناحیه تناسلی را با آب ولرم و بدون استفاده از صابون و محصولات معطر شست. نحوه شستشوی این ناحیه اهمیت دارد؛ به این معنا که شست و شو نباید به گونه ای باشد که باکتری های بیماری زا و آثار مدفوع از ناحیه مقعد به سمت واژن هدایت شوند. برای اینکار شست و شو باید از جلو به عقب انجام شود و این ناحیه را کامل خشک کرد.
استفاده نکردن از مواد معطر در دوران قاعدگی
هر گونه تماس با مواد شیمیایی مانند دئودرانت و اسپری خوشبوکننده برای درمان بوی بد قاعدگی، واژن را تحریک کرده و سلامتی آن را با تغییر PH طبیعی واژن تهدید می کند؛ بنابراین بهتر است استفاده از این محصولات در دوران قاعدگی به حداقل برسد. اگر با تعویض مرتب نوار بهداشتی و رعایت بهداشت هنوز بوی بد و تند ماندگار است فرد ممکن است به عفونت قارچی یا باکتریایی دچار شده باشد؛ در این صورت برای درمان بوی بد به پزشک متخصص زنان مراجعه شود.
انتخاب وسیله مناسب و بهداشتی در دوران قاعدگی
استفاده از وسایل بهداشت قاعدگی بستگی به انتخاب فرد، پذیرش فرهنگی و وضعیت اقتصادی دارد. در هر صورت نوار بهداشتی مصرفی باید مرتبا تعویض شود. این کار زمانیکه خونریزی بیشتر است الزامی بوده و باید مورد توجه قرار گیرد. عدم تعویض نوار بهداشتی برای طولانی مدت، اکسیژن رسانی را کم کرده و شرایط را برای رشد و نمو باکتری ها در ناحیه تناسلی مهیا می کند. نهایتا عفونت ایجاد شده و در پی آن بیماری های زنان عارض می شود. استفاده صحیح از تامپون و کاپ قاعدگی نیز نیازمند رعایت بهداشت است.
لباس زیر مناسب در دوران قاعدگی
در طی قاعدگی استفاده از لباس زیر با الیاف طبیعی مانند پنبه و لباس های نخی و تعویض به هنگام آنها توصیه می شود، زیرا این الیاف کمتر بو گرفته و هوا به راحتی از آنها عبور می کند. از لباس زیر رنگ روشن و تمیز استفاده شود. بهتر است بعد از شستشو، آنها را در آفتاب خشک کرد.
استحمام در دوران قاعدگی
حمام رفتن در این دوران نه تنها موجب ایجاد کیست نمی شود بلکه حتی از زمان های دیگر بهتر است زیرا بدلیل خروج خون از واژن، محیط مناسبی برای رشد میکروب ها فراهم می شود و استحمام به بهداشت واژن کمک کرده و از بروز عفونت جلوگیری می کند. علاوه بر این استحمام، باعث ایجاد آرامش و تسکین درد می شود؛ اما بدلیل حساسیت به عفونت در دوران قاعدگی، نباید در وان آب یا کف حمام نشست و بهتر است به صورت ایستاده دوش گرفت.
تغذیه در دوران قاعدگی
بسیاری از زنان در دوران قاعدگی احساسات متفاوتی مانند افسردگی، تغییرات خلق و خو و ناراحتی های جسمانی را تجربه می کنند... بیشتر مشکلات قاعدگی مانند درد شدید و بی نظمی های قاعدگی را با ایجاد تغییر در رژیم غذایی می توان تا حدودی تسکین داد؛ بنابراین تغذیه مناسب در دوران قاعدگی اهمیت ویژه ای دارد. یک رژیم غذایی مناسب می تواند تا حد زیادی مشکلات ناشی از این تغییرات هورمونی را کاهش و تسکین دهد. بهتر است مصرف برخی از خوراکی ها در دوران قاعدگی بیشتر شود. خوراکی های از جمله میوه و سبزی، مواد غذایی سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 و آهن. بهتر است مصرف مواد نفاخ و فرآوری شده را در این دوران کاهش داد. قبل از شروع قاعدگی بهتر است مصرف غذاهای پرادویه و شور را کاهش داد.
PMS سندروم پیش از قاعدگی
تغییرات خلقی شدید قبل از قاعدگی، در طی قاعدگی و بعد از آن، از علائم این سندروم است. مصرف مواد غذایی سالم در برطرف کردن این تغییرات نقش زیادی دارند؛ بنابراین داشتن تغذیه مناسب و سالم حائز اهمیت بالایی است.
استفاده از مایعات در دوران قاعدگی
بهتر است در این دوران مایعات گرم استفاده شود تا با خروج خون، بدن دچار افت فشار خون نشود. نوشیدن 6 تا 8 لیوان آب می تواند به کاهش علائم کمک کند و آب از دست رفته در طی خونریزی را به بدن بازگرداند؛ پس بهتر است در این دوران آب بیشتری نوشیده شود. مصرف دمنوش های بابونه و زنجبیل نیز باعث آرام شدن انقباضات رحم و تسکین دردهای دوران قاعدگی خواهد شد. هر چند نوشیدن چای و قهوه باعث تامین آب می شود اما مصرف آنها بدلیل داشتن مواد تحریک کننده و نفاخ مانند کافئین توصیه نمی شود.
ورزش در دوران قاعدگی
فعالیت های ورزشی مناسب برای بهبود عملکرد بدن در این دوران مفید است. به جای مصرف مسکن ها می توان با انجام منظم تمرین ها و حرکات یوگا مانع لخته شدن و اختلال در جریان خون و درنتیجه کاهش درد قاعدگی شد. این حرکات موجب بهبود گردش خون می شوند و نهایتا در بهبود عملکرد اندام تناسلی موثر هستند.
استفاده از گرما در طول قاعدگی
در ماه های سرد سال دوران قاعدگی معمولا طولانی تر و دردناکتر می شود؛ برای رفع درد و انقباضات می توان از کیسه آب گرم استفاده کرد. گرما با تسهیل و روان کردن جریان خون، شدت درد را کاهش می دهد.
استراحت در دوران قاعدگی
برای طولانی مدت نباید روی تخت استراحت کرد. اینکار وضعیت را بدتر می کند و به دنبال آن ناهنجاری یا نفخ شکم را به همراه دارد. استراحت کافی و معمول همراه ورزش و رژیم غذایی سالم دوران قاعدگی را برای فرد آسان می کند.
سخن پایانی
رعایت بهداشت در دوران قاعدگی ضامن سلامت زنان است. هرگونه علائم غیر طبیعی در دوران قاعدگی باید جدی گرفته شود و به پزشک مراجعه شود. در صورت داشتن هر گونه درد یا ناراحتی می توانید به مطب دکتر مانیا کاوه متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. مراجعه زود هنگام به پزشک می تواند از بروز بسیاری از بیماری ها پیشگیری کند.
