امکان ایجاد عفونت ادراری در هر دو گروه جنسی زنان و مردان وجود دارد؛ ولی با توجه به تحقیقات آماری انجام شده، بروز عفونت ادراری در زنان بسیار شایع تر از مردان است. وجود هر نوع عفونتی در ادرار زنان می تواند علائم متعددی به همراه داشته باشد. وجود این علائم باعث مراجعه سریع تر به پزشک متخصص خواهد شد. عفونت ادراری بایستی در مناسب ترین زمان خود درمان شود، در غیر این صورت موجب بروز عوارضی برای بیمار خواهد شد. در این مقاله قصد داریم با بررسی دلایل، علائم و عوارض ناشی از این بیماری عفونی، به روش های پیشگیری و درمان عفونت ادراری در زنان بپردازیم. برای دریافت بیشتر در زمینه این روش ها تا پایان مطلب با ما همراه باشید.
عفونت ادراری چیست؟
عفونتی که در هر یک از اجزای دستگاه تناسلی ایجاد می شود، عفونت ادراری نام دارد. اجزای دستگاه تناسلی شامل، کلیه ها، مثانه و مجاری ادراری است. از آن جایی که شیوع عفونت ادراری در زنان به دلیل آناتومی دستگاه ادراری بیشتر از مردان عنوان می شود، هر زنی در طول زندگی خود ابتلا به این عارضه را تجربه کرده است. در برخی موارد، می تواند بیشتر از یک بار باشد. ابتلا به بیماری دیابت، احتمال ابتلا به عفونت ادراری در زنان را افزایش می دهد. باید به این موضوع اشاره داشت که عفونت ادراری در زنان را می توان به روش های موثر درمان کرد.
دلایل ایجاد عفونت ادراری در زنان
ساختار دستگاه ادراری در زنان به شکلی است که از ورود باکتری های مهاجم به داخل آن جلوگیری می کند. مواقعی هستند که دیواره دفاعی توسط باکتری های شکسته می شود و این باکتری ها از طریق مجرای ادراری به سمت مثانه روانه می شوند. عواملی هستند که نحوه ورود باکتری و عفونت به داخل دستگاه ادراری را آسان تر می کنند؛ در ادامه به بررسی این عوامل می پردازیم.
- تغییرات هورمونی و کاهش استروژن در بدن زنان یائسه باعث ابتلا شدن به عفونت ادراری می شود.
- زنانی که تعداد دفعات برقراری رابطه جنسی در آن ها بیشتر باشد، بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت ادراری قرار دارند.
- افتادگی مثانه و تنگی مجرای ادراری به دلیل ایجاد اختلال در تخلیه ادرار، خطر ابتلا به عفونت ادراری را افزایش می دهد.
- برخی از روش های پیشگیری از بارداری مانند اسپرم کش ها و دیافراگم می توانند دلیلی بر ایجاد عفونت ادراری باشند.
شایع ترین علائم عفونت ادراری در زنان
به هنگام وجود عفونت بسیار جزئی در ادرار زنان، ممکن است این نوع عفونت علامتی نداشته باشد. در این صورت، بیمار تنها از طریق انجام آزمایش ادرار متوجه وجود عفونت می شود. در حالت کلی، عفونت ادراری در زنان علائمی را به همراه دارد که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم داشت.
- سوزش ادرار
- تکرر ادرار
- تغییر رنگ و تیره شدن رنگ ادرار
- نیاز فوری به دفع ادرار
- مشاهده خون در ادرار
- احساس درد در بخش هایی در لگن
چنانچه دستگاه ادراری زنان را به دو بخش فوقانی و تحتانی تقسیم کنیم، وجود عفونت در هر یک از این بخش ها علائم مختص و ویژه ای می تواند داشته باشد. در ادامه، به بررسی علائم و نشانه های عفونت در بخش های مختلف دستگاه ادراری می پردازیم.
علائم عفونت ادراری فوقانی
عفونت ناشی از مشکلات کلیوی، عفونت ادراری فوقانی نام دارد. این نوع عفونت خطر بیشتری دارد و بایستی سریع تر نسبت به درمان آن اقدام شود. از آن جایی که طول دوره درمان در عفونت ادراری فوقانی طولانی تر است، با شناخت به موقع علائم آن می توان از بروز عوارض خطرناک تر جلوگیری به عمل آورد. از جمله علائم این نوع عفونت ادراری می توان به تب و لرز، داشتن حالت تهوع و استفراغ و احساس درد در قسمت پشت و پهلوها اشاره داشت.
علائم عفونت ادراری تحتانی
به عفونتی که در اجزای دستگاه ادراری از جمله مثانه و مجرای ادراری ایجاد می شود، عفونت ادراری تحتانی گفته می شود. این نوع عفونت خطر بسیار جدی ندارد؛ ولی بایستی تحت نظر متخصص درمان شود. از جمله علائم واضح عفونت ادراری تحتانی می توان به سوزش ادرار، درد مبهم در لگن و زیر شکم، مشاهده خون در ادرار، تکرر ادرار و تیره شدن رنگ ادرار اشاره کرد.
عوارض ناشی از عفونت ادراری در زنان
پس از مشاهده هر نوع علامت ناشی از عفونت ادراری در زنان، بایستی به پزشک متخصص مراجعه شود. هر گونه سهل انگاری در این زمینه می تواند باعث بروز مشکلات و عوارض متعددی باشد. هر چه میزان عفونت ادراری شدیدتر باشد، عوارض ناشی از آن نیز بیشتر و شدیدتر خواهد بود. در ادامه به مهم ترین عوارض ناشی از عفونت ادراری در زنان می پردازیم.
- بروز اختلال هایی در عملکرد درست کلیه ها
- ابتلا به عفونت ادراری به صورت مکرر و چندین مرتبه در سال
- زایمان زودرس در زنان باردار مبتلا به عفونت ادراری
- کمتر بودن وزن نوزاد از میزان طبیعی در زنان باردار مبتلا به عفونت ادراری
- گسترش عفونت و باکتری ها در خون و انتقال آن به سایر قسمت های بدن
نحوه تشخیص عفونت ادراری در زنان
پس از مراجعه به پزشک، توضیحاتی پیرامون علائم بیماری به پزشک داده می شود. بیمار بایستی به تمامی سوالات پزشک در مورد رنگ و میزان سوزش ادرار و مشاهده خون در ادرار و... پاسخ دهد. برای تشخیص دقیق عفونت ادراری در زنان استفاده از تست های آزمایشگاهی، نتایج دقیق تری در اختیار پزشک قرار می دهد. از جمله روش های تشخیصی عفونت ادراری در زنان عبارتند از:
- انجام آزمایش ادرار از بخش میانی ادرار (بخش اولیه ادرار بایستی دور انداخته شود و میزان گلبول سفید، گلبول قرمز و عفونت ادرار از بخش میانی ادرار آزمایش شود.)
- عکس برداری از مجاری ادرار به روش های سی تی اسکن، سونوگرافی یا ام آر آی
- تشخیص علت عفونت از طریق تصویر برداری لنزی در روش سیستوسکوپی با وارد کردن لوله ای به داخل مثانه
نحوه درمان عفونت ادراری در زنان
پس از بررسی نتایج به دست آمده از تست های آزمایشگاهی، شدت، نوع و علت عفونت به شکل دقیق تر مشخص می شوند. بر همین اساس، پزشک مربوطه روش درمانی را انتخاب خواهد کرد. تجویز دارو، اصلی ترین روش درمانی عفونت ادراری در زنان محسوب می شود. مصرف آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت ادراری فوقانی ضروری است و برای درمان آن، آنتی بیوتیک های متعددی وجود دارند. عفونت ادراری فوقانی بدون تجویز آنتی بیوتیک نیز قابل درمان است. موثرترین راه برای مبارزه با باکتری های تجمع یافته در دستگاه ادراری مصرف آنتی بیوتیک هایی همچون کوتریموکسازول، فسفومایسین، سیپروفلوکساسین، نیتروفورانتوئین، سفتریاکسون و سفالکسین است.
روش های پیشگیری از عفونت ادراری در زنان
در اغلب موارد با رعایت نکات بهداشتی می توان از بروز عفونت ادراری در زنان جلوگیری به عمل آورد. رعایت این نکات بهداشتی بسیار ساده هستند و نیاز به انجام مراحل سخت و پیچیده ای ندارند. از جمله روش های پیشگیری از عفونت ادراری در زنان عبارتند از:
- ادرار کردن بلافاصله پس از اتمام رابطه جنسی
- خودداری استفاده از اسپری های خوشبو کننده، دئودورانت ها، پودرهای بهداشتی و... در ناحیه مجاری ادراری
- شست و شوی محل ادرار از طرف مجرای ادراری به طرف مقعد به منظور پیشگیری از گسترش باکتری ها از طرف واژن و مقعد به طرف مجرای ادراری
- نوشیدن مایعات فراوان به منظور تکرر ادرار و دفع سریع تمامی باکتری ها و عفونت های تجمع یافته در مجاری ادرار
- خودداری استفاده از لوازم پیشگیری از بارداری مانند اسپرم کش ها، دیافراگم و کاندوم های بدون ژل روان کننده
- تعویض زود به زود لباس زیر و شستشوی آن با آب داغ و پهن کردن جلوی نور آفتاب
- استفاده بیشتر از دوش و کمتر از وان حمام
- اجتناب استفاده از دوش واژینال
مراجعه به پزشک
در مطالب فوق به بررسی علت و درمان عفونت ادراری در زنان پرداختیم. ورود باکتری ها از راه های مختلف به دستگاه ادراری و اجزای آن می تواند باعث بروز عفونت ادراری در این بخش از بدن شود. از مهم ترین علائم عفونت ادراری در زنان، سوزش ادرار، تکرر ادرار، مشاهده خون، احساس درد در لگن، تب و کدر شدن رنگ ادرار هستند. مهم ترین روش درمان عفونت ادراری در زنان، مصرف آنتی بیوتیک است. دکتر مانیا کاوه متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی تجربه بیشتری در زمینه درمان و جراحی بیماری های زنان دارند. شما می توانید با مراجعه به مطب دکتر مانیا کاوه برای تشخیص و درمان عفونت ادراری در زنان اقدام کنید.
