سندرم پیش از قاعدگی دارای علائم بسیار زیاد و وسیعی است که این علائم علاوه بر تاثیرهای جسمی، تاثیرات روحی و روانی نیز به همراه دارند. این علائم و نشانه ها، گاهی اوقات به اندازه ای بیشتر می شوند که زندگی عادی فرد را تحت تاثیر خود قرار می دهند. در برخی موارد با رعایت چندین نکات ساده و کلیدی می توان از افزایش شدت این علائم جلوگیری کرد. در غیر این صورت روش های درمانی پزشکی در کنترل علائم ناشی از سندرم پیش از قاعدگی موثر خواهند بود. در این مقاله قصد داریم به بررسی نحوه درمان سندرم پیش از قاعدگی بپردازیم. برای آشنایی بیشتر در این زمینه تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
سندرم پیش از قاعدگی چیست؟
به مجموعه تغییراتی که در خلق و خوی و جسم زنان چند روز قبل از شروع دوره قاعدگی ایجاد می شود، سندرم پیش از قاعدگی (Premenstrual syndrome) می گویند و این اختلال با علامت اختصاری PMS شناخته می شود. به طور معمول الگوی مشابهی از این تغییرات، هر ماه قبل از آغاز هر دوره قاعدگی تکرار می شود. شایع ترین تغییرات، تغییر در خلق و خوی و حالت پرخاشگر و عصبی بودن فرد است. این تغییرات و علائم آن با شروع دوره قاعدگی متوقف می شوند. برخی افراد، علائم سخت و شدیدی را تجربه می کنند و برخی دیگر این علائم را به شکل بسیار خفیف می گذرانند. از این رو، حدود 75 درصد و تعداد بسیار زیادی از زنان تجربه اختلال پیش از قاعدگی را در طول زندگی خود داشته اند.
علائم ناشی از سندرم پیش از قاعدگی
علائم و نشانه هایی که به دلیل بروز سندرم پیش از قاعدگی ظاهر می شوند، موارد زیادی هستند. ولی باید توجه داشت، تمامی این علائم در یک زن قبل از شروع دوره قاعدگی مشاهده نمی شوند و آن ها تنها بخشی از این علائم را تجربه می کنند. در این بخش از مطلب به در حالت کلی، به تمامی علائم ناشی از سندرم پیش از قاعدگی می پردازیم.
علائم احساس و رفتاری سندرم پیش از قاعدگی
- داشتن اضطراب و استرس
- خشم و عصبانیت
- زود رنجی
- بی قرار و تنش
- نشان دادن عکس العمل های سریع و شدید
- از دست دادن تمرکز
- بی اشتهایی یا میل به خوردن بیش از اندازه خوراکی های شیرین
- گریه کردن بی اختیار و غیر عادی
- دست یافتن حالت افسردگی
- بی حالی
- نداشتن میل به ارتباط و گوشه گیری
- تغییر در میل جنسی
علائم فیزیکی سندرم پیش از قاعدگی
- بروز آکنه
- یبوست یا اسهال
- ایجاد نفخ های شکمی
- حساسیت و درد سینه
- داشتن سردرد
- احساس درد در مفاصل و عضلات بدن
- افزایش وزن
- حساسیت به نور یا صدای زیاد
- ناتوانی در تحمل مصرف الکل
علت بروز اختلال سندرم پیش از قاعدگی
تا به امروز هیچ علت واضح و مشخصی برای علت بروز سندرم پیش از قاعدگی یافت نشده است. با توجه به این موضوع، تحقیقاتی که توسط دانشمندان انجام شده است، برخی عوامل می توانند باعث افزایش بروز اختلال سندرم پیش از قاعدگی در افراد شوند؛ از جمله این عوامل عبارتند از:
- افرادی که در بین اعضای خانواده خود سابقه ابتلا به اختلال سندرم پیش از قاعدگی وجود داشته باشد.
- افرادی که در بین نزدیکان و خانواده خود سابقه ابتلا به بیماری افسردگی وجود داشته باشد.
- افرادی که در بین اعضای خانواده یا نزدیکان خود با خشونت های متعدد و شدیدی مواجه باشند.
- افرادی که سابقه سوء مصرف مواد مخدر داشته باشند.
- افرادی که مورد ترومای فیزیکی و هیجانی قرار گرفته باشند.
- افرادی که تحت تغییرات چرخه ای هورمون ها قرار گرفته باشند.
عوامل موثر در کاهش علائم ناشی از سندرم پیش از قاعدگی
بنا به تحقیقات انجام شده، تغذیه نقش مهم و اساسی در میزان علائم بروز یافته در دوران پیش از قاعدگی دارد. از این رو در اغلب موارد می توان با رعایت برخی نکات کلیدی باعث کاهش این علائم دردناک و آزار دهنده شد. در ادامه به بررسی نحوه کاهش علائم ناشی از سندرم پیش از قاعدگی می پردازیم.
- غذاها و خوراکی های غنی از کلسیم مصرف شود. در کنار آن از منابع غذایی سرشار از ویتامین D استفاده شود.
- وعده های غذایی به ویژه صبحانه نباید از برنامه غذایی حذف شود. صبحانه در کاهش و افزایش میزان قند و گلوکوز خون تاثیر مستقیمی دارد. به طوری که کاهش قند خون و گرسنگی می تواند تحریک پذیری قبل از قاعدگی را افزایش دهد.
- مصرف خوراکی های سرشار از فیبر مانند غلات، جوی دو سر و برنج قهوه ای تاثیر بالایی در کاهش علائم پیش از قاعدگی دارند.
- تغییر در میزان هورمون های جنسی تمایل به مصرف خوراکی های شیرین را افزایش می دهد. باید از خوردن شیرینی جات بیش از اندازه خودداری شود.
- با اجتناب از مصرف بیش از اندازه کافئین و الکل می توان از بروز علائمی همچون درد پستان و نفخ شکم جلوگیری کرد.
- حفظ وزن ایده آل، داشتن برنامه غذایی و ورزشی سالم، خودداری از مصرف سیگار و دخانیات، همگی می توانند باعث کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی باشند.
نحوه تشخیص سندرم پیش از قاعدگی
تشخیص اختلال سندرم پیش از قاعدگی طی فرآیند یک تشخیص بالینی انجام می شود. به طوری که فرد متخصص بالینی با برگزاری جلسه های مشاوره و صحبت و گفتگو با بیمار، رفتارهای مختلف او را در موقعیت ها و شرایط مختلف مورد بحث و بررسی قرار می دهد. هر یک از علائمی که در فرد ظاهر می شوند نشانه ای بر خفیف یا شدید بودن این اختلال هستند. فرآیند تشخیص باید به گونه ای باشد که علائم اختلال پیش از قاعدگی با علائم بیماری افسردگی به صورت تخصصی تمیز داده شوند. برای طی این فرآیند توصیه می شود بیماران دفترچه ای تهیه کنند و هر یک از علائم غیر عادی بروز یافته به همراه شدت آن را در تاریخ مورد نظر یادداشت نمایند. این دفترچه، کمک شایانی برای متخصص بالینی و متخصص بیماری های زنان خواهد داشت.
نحوه درمان سندرم پیش از قاعدگی
برای درمان اولیه سندرم پیش از قاعدگی از روش های غیر دارویی مانند تغییر در سبک زندگی، مصرف خوراکی های مفید و اجتناب از مصرف خوراکی های مضر استفاده می کنند. در صورت تشخیص بر شدید بودن علائم ناشی از سندرم پیش از قاعدگی، پزشک متخصص زنان و زایمان، روش دارو درمانی را در نظر می گیرد. متداول ترین داروهای تجویز شده برای این گروه از بیماران عبارتند از:
- مهارکننده ها با جذب سروتونین برای نیمه دوم دوره قاعدگی مانند داروهای فلوکستین، سرترالین، سیتالوپرام و پاروکستین
- داروهای پیشگیری از بارداری
- آگونیست هورمون آزاد کننده گنادوتروبین به منظور توقف هورمون های استروژن و پروژسترون از تخمدان ها
- داروهایی برای کنترل افسردگی و همچنین کاهش بی خوابی و اضطراب
- تجویز قرص های مکمل برای مهار کردن تخمک گذاری
مراجعه به پزشک
در مطالب فوق به بررسی علائم و درمان سندرم پیش از قاعدگی پرداخته شد. از جمله علائم این اختلال می توان به درد عضلات، خستگی، سردرد، نفخ شکم، اسهال یا یبوست، افزایش وزن، تغییر میل جنسی، حالت افسردگی، اضطراب، تغییر خلق و خو و بی خوابی اشاره کرد. در صورت کنترل نشدن این علائم با ایجاد تغییر در سبک زندگی، از روش دارو درمانی استفاده می کنند. دکتر مانیا کاوه متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی تجربه بیشتری در زمینه درمان و جراحی بیماری های زنان دارند. شما می توانید با مراجعه به مطب دکتر مانیا کاوه برای درمان سندرم پیش از قاعدگی به روش های موثر اقدام کنید.
