رحم به عنوان یکی از مهم ترین اعضای بدن زنان در معرض مشکلات و بیماری های مختلفی قرار دارد. یکی از این عارضه های ایجاد شده، زخم دهانه رحم است. زخم دهانه رحم باید با بروز اولین علامت درمان شود؛ در غیر این صورت موجب بروز عوارضی همچون عفونت، ناباروری و در برخی موارد سرطان نیز خواهد شد. از این رو درمان به موقع زخم دهانه رحم از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله قصد داریم به بررسی علائم، دلایل، عوارض و همچنین روش های تشخیص و درمان زخم دهانه رحم بپردازیم. برای آشنایی بیشتر با روش های پیشگیری از ایجاد زخم دهانه رحم تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
زخم دهانه رحم چیست؟
به پایین ترین قسمت رحم که تا واژن ادامه پیدا می کن، دهانه رحم یا سرویکس می گویند. دهانه رحم همان نقطه ای از رحم است که خون دوران قاعدگی از آن جا سرازیر می شود و همچنین در زنان باردار به هنگام زایمان و تولد نوزاد، دهانه رحم باز می شود. دهانه رحم به دلایل متعددی دچار عفونت، التهاب و زخم می شود، زخم ایجاد شده در دهانه رحم با نام سرویسیت (Cervicitis) یا زخم دهانه رحم شناخته می شود. این زخم توسط خود فرد یا بدون استفاده از دستگاه های معاینه، قابل مشاهده نیست. با ابتلا به زخم دهانه رحم، سلول های استوانه ای شکل داخلی رحم به طرف بیرون حرکت می کنند و رنگ دهانه رحم نیز به رنگ قرمز مخملی تغییر پیدا می کند.
چه کسانی در خطر ابتلا به زخم دهانه رحم هستند؟
زخم دهانه رحم به عنوان یک بیماری شایع در زنان شناخته می شود. برخی افراد نیز به علت داشتن برخی رفتارهای جنسی، بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به زخم دهانه رحم قرار دارند. این خطر به دلیل ابتلا به بیماری های مقاربتی و انتقال آن از طریق رابطه جنسی حاصل می شود. از جمله این افراد عبارتند از:
- افرادی که دارای چندین شریک جنسی مختلف هستند.
- افرادی که سابقه ابتلا به عارضه زخم دهانه رحم داشته اند.
- افرادی که به هنگام برقراری رابطه جنسی برای افزایش بهداشت فردی از کاندوم استفاده نمی کنند.
شایع ترین علائم زخم دهانه رحم
در بیشتر موارد ایجاد زخم در دهانه رحم بدون علامت و نشانه است. چنانچه زخم دهانه رحم پیشرفت کرده باشد، علائم مختلفی در فرد ظاهر می شود که این علائم نیز از فردی به فرد دیگر می تواند متفاوت باشد. در برخی موارد نیز وقتی بیمار برای چکاپ دوره ای یا درمان مشکل دیگر به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کرده باشد، پزشک متوجه زخم دهانه رحم می شود. در حالت کلی، در این بخش از مطلب به شایع ترین علائم زخم دهانه رحم می پردازیم.
- مشاهده ترشحات غیر عادی، خاکستری یا زرد رنگ همراه با بوی بسیار نامطبوع
- ضخیم تر و سبز رنگ شدن ترشحات با شدیدتر شدن زخم
- ایجاد اختلال در دفع ادرار، تکرر ادرار یا سوزش به هنگام ادرار
- تحریک و ایجاد خارش در واژن
- احساس درد به هنگام داشتن رابطه جنسی
- لکه بینی یا خونریزی از واژن بعد از رابطه جنسی یا زمان غیر از دوران قاعدگی
- احساس درد در نواحی کمر، لگن و شکم
- احساس درد در زمان انجام معاینات دهانه رحم
- بروز تب
مهم ترین دلایل ایجاد زخم دهانه رحم
دلایل متعددی باعث ایجاد زخم دهانه رحم می شود. این دلایل را می توان در دو گروه دلایل عفونی و غیر عفونی دسته بندی کرد. از جمله این دلایل عبارتند از:
- ابتلا به بیماری ها و عفونت های مقاربتی مانند سوزاک، کلامیدیا، تریکومونیازیس، تبخال، اوره پلاسما و مایکوپلاسما
- واکنش آلرژیک به محصولات جنسی مانند اسپرم کش های ضد بارداری، برخی کاندوم ها و...
- واکنش آلرژیک به محصولات بهداشتی زنانه مانند تامپون، خوشبوکننده، شیاف مهبل، دستگاه دیافراگم ضد بارداری و...
- از بین رفتن تعادل بین باکتری های طبیعی و سالم با باکتری های ناسالم و غیر طبیعی در واژن
- از بین رفتن تعادل هورمون های جنسی مانند استروژن ها و پروژسترون ها
- استفاده از روش پرتو درمانی برای درمان و کنترل بیماری سرطان
عوارض ناشی از ایجاد زخم دهانه رحم
زمانی که زخم و عفونت در دهانه رحم ایجاد می شود، دهانه رحم به عنوان مانعی برای ورود عفونت به داخل رحم عمل می کند. عفونت حاصل از زخم دهانه رحم توانایی سرایت به داخل رحم را دارد. در این شرایط لازم است بیمار با مراجعه به پزشک متخصص اقدام به درمان و از بین بردن عفونت ایجاد شده در دهانه رحم کند. در غیر این صورت مشکلات و عوارض جدی برای بیمار پیش خواهد آمد. از جمله عوارض ناشی از ایجاد زخم دهانه رحم عبارتند از:
- ابتلا به بیماری و عفونت التهابی لگن
- ایجاد مشکل در باروری
- بارداری خارج از رحم
- ایجاد درد مزمن و طولانی مدت در لگن
نحوه تشخیص زخم دهانه رحم
با مشاهده اولین علائم، بیمار به پزشک متخصص زنان و زایمان بایستی مراجعه کند. بیمار با گرفتن شرح حال بیمار پیرامون رفتار جنسی، اقدام به انجام معاینات فیزیکی ابتدایی می کند. در معاینات مشاهده ای، ظاهر دهانه رحم با شکل توت فرنگی ملتهب و قرمز رنگ دیده می شود. سپس برای بررسی های دقیق تر از تست پاپ اسمیر استفاده می کنند. نتایج تست پاپ اسمیر بایستی در آزمایشگاه به درستی بررسی شوند. در ادامه، در صورت نیاز پزشک دستور انجام بیوپسی یا همان نمونه برداری را صادر می کند. در مواردی نیز لازم است ترشحات غیر طبیعی ایجاد شده از واژن مورد آزمایش قرار بگیرند.
نحوه درمان زخم دهانه رحم
نتایج حاصل از تست ها و آزمایش های مختلف به درستی می توانند علت بروز زخم دهانه راحم را تشخیص دهند. پزشک پس از ارزیابی این نتایج، روش درمانی مناسب و داروهای موثری برای درمان عفونت و زخم ایجاد شده در دهانه رحم انتخاب می کند. رایج ترین داروهای مورد تجویز پزشک، داروهای آنتی بیوتیک، ضد قارچ و ضد ویروس هستند. پس از کامل شدن دوره دارو درمانی، در برخی موارد برای از بین بردن ضایعات ایجاد شده در دهانه رحم از روش لیزر درمانی استفاده می کنند. پرتوهای ساطع شده توسط دستگاه لیزر، موجب ترمیم بافت نرم و حساس دهانه رحم می شوند. از دیگر مزایای لیزر درمانی، جلوگیری از ابتلا مجدد به زخم دهانه رحم است.
روش های پیشگیری زخم دهانه رحم
عفونت یکی از خطرناک ترین عوارضی است که در بدن رشد و انتشار پیدا می کند. از این رو برای جلوگیری از مشکلات ناشی از عفونت و التهاب در دهانه رحم می توان نکات ساده و مهمی را رعایت کرد. از جمله روش های پیشگیری زخم دهانه رحم عبارتند از:
- استفاده از وسایل مراقبتی مانند کاندوم در زمان برقراری تماس جنسی
- داشتن آگاهی و اطلاعات کافی پیرامون رابطه جنسی و رفتار جنسی در گروه سنی نوجوان
- خودداری از استفاده از محصولات بهداشتی زنانه مانند تامپون ها و خوشبوکننده ها به طور مداوم
- خودداری از برقراری رابطه جنسی با شریک های متعدد
- رعایت نکات بهداشتی ناحیه تناسلی
- خودداری از پوشیدن لباس زیر تنگ و چسبان
- خودداری از استفاده مکرر از دوش واژینال
مراجعه به پزشک
در مطالب فوق به بررسی دلایل، علائم، عوارض و همچنین روش های تشخیص و درمان زخم دهانه رحم پرداخته شد. به نوعی التهابی که در دهانه رحم ایجاد می شود و باعث سوزش، درد و ترشحات واژنی می شود، زخم دهانه رحم می گویند. رایج ترین روش درمان زخم دهانه رحم، تجویز داروهای آنتی بیوتیک، ضد قارچ و ضد ویروس است. دکتر مانیا کاوه متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی تجربه بیشتری در زمینه درمان و جراحی بیماری های زنان دارند. شما می توانید با مراجعه به مطب دکتر مانیا کاوه برای درمان زخم دهانه رحم به روش های موثر اقدام کنید.
