بسیاری از بانوان با مشکل تخمدان پلی کیستیک درگیر هستند؛ آن ها از ما می پرسند که آیا می توان با وجود این مشکل، باردار شد؟ روشی برای این کار وجود دارد؟ طبیعی است که مهر مادری و علاقه به داشتن فرزند در تمام زنان وجود دارد. بانوانی که از بیماری تخمدان پلی کیستیک رنج می برند، از آن می ترسند که با وجود این مشکل، نتوانند باردار شوند. پس برای پاسخ به این پرسش ها و آشنایی با درمان تخمدان پلی کیستیک برای بارداری، در ادامه این مطلب، همراه ما باشید.
سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
پیش از بررسی روش درمان، خوب است تا با سندرم تخمدان پلی کیستیک آشنا شویم. این سندرم در حقیقت یک اختلال هورمونی است که در 5 الی 10 درصد بانوان، مشاهده می شود. درست همچون دیگر انواع سندرم ها، PCOS نیز خود را با 1 یا چندین نشانه، به نمایش می گذارد؛ همین امر سبب می شود تا زنان مبتلا به این سندرم، علائم یکسانی را از خود نشان ندهند. در صورتی که شخص، دو علامت از علائم اختلال تخمک گذاری (پریودهای نامرتب)، سطح تستوسترون بالا (هیپرآندروژنیسم) و شکل تخمدان در سونوگرافی (تخمدان های پلی کیستیک) را داشته باشد، تشخیص داده می شود که شخص به تخمدان پلی کیستیک مبتلا است.
تخمدان پلی کیستیک چه نشانه هایی دارد؟
احتمالاً همه سندرم تخمدان پلی کیستیک را با تاثیر ناباروری آن می شناسند. این سندرم غیر از ناباروری، نشانه های زیر را نیز از خود نشان می دهد.
- قطع قاعدگی یا قاعدگی نامنظم
- پُر مویی (هیرسوتیسم) یا افزایش رشد موهای زائد در صورت، روی سینه، روی شکم و جاهای دیگر
- طاسی با الگوی مردانه یا ریزش و کم پشت شدن موها
- جوش صورت، شوره سر یا پوست چرب
- پیدا شدن لکه های قهوه ای روی پوست
- افزایش وزن
چرا بانوان به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا می شوند؟
سندرم تخمدان پلی کیستیک به دلیل وجود تخمدان های بزرگ و حاوی تعداد زیادی کیست کوچک، به وجود می آید؛ با این وجود، دانشمندان هنوز موفق نشده اند تا علت دقیقی برای مبتلا شدن به این بیماری ارائه دهند. در زمان ابتلا به تخمدان پلی کیستیک، تخمدان ها عملکردی طبیعی نداشته و هورمون تستوسترون به مقدار بسیاری در بدن فرد تولید و ترشح خواهد شد. این هورمون مردانه در تمام بانوان تولید می شود، اما در افراد مبتلا به این سندرم، مقدار آن به طرز قابل توجهی افزایش می یابد.
روش های درمان تخمدان پلی کیستیک
یکی از اصلی ترین روش های درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک، اصلاح سبک زندگی است. پیش از هر چیز، ابتدا باید شاخص توده بدنی خود را بررسی کنید. در صورتی وزن مناسبی نداشتید، باید با مشورت با پزشک، مقدار وزن که باید کم کنید را مشخص کرده و به سراغ یک رژیم غذایی سالم و برنامه ورزشی بروید.
حتماً از یک تقویم یا اپلیکیشن تخمک گذاری برای پیگیری زمان پریودتان، کمک بگیرید. با کمک این روش، راحت تر می توان حدس زد که در کدام روزهای ماه، احتمال بارداری شما بیشتر خواهد بود. از سطح قند خون خود غافل نشده و حتماً از متعادل بودن آن، اطمینان حاصل کنید.
وزن سالم
تحقیقات دانشمندان نشان می دهد که اضافه وزن و تنبلی تخمدان، رابطه مستقیمی با یکدیگر دارند. البته این درست است که بسیاری از بانوان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، اضافه وزن ندارند، اما در اکثر مواقع، این ارتباط به قابل تشخیص است. پس بهتر است تا در صورت داشتن اضافه وزن، اولین قدم خود را در زمینه کاهش وزن، بردارید. با کاهش تنها 5 درصد از وزن خود، بسیاری از علائم PCOS کاهش خواهد یافت. از جمله ورزش های مناسب برای بهبود سلامت افراد مبتلا به این سندرم می توانیم به مواردی نظیر پیاده روی، قدم زدن، ایستاندن به جای نشستن، استفاده از وزنه های سبک در ورزش های هوازی و… اشاره کنیم.
مصرف غذاهای مغذی
یکی دیگر لزومات بارداری، برخورداری بدن از سطح مشخصی از مواد مغذی است. این مسئله برای افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک هم صدق می کند. ما مصرف مواد و ویتامین های فهرست زیر را به شما توصیه می کنیم.
- میوه و سبزیجات تازه و پخته شده
- غلات کامل مانند برنج قهوه ای، جو و…
- لوبیا و عدس
- جوجه
- ماهی
- اسید فولیک (ویتامین B9)
- ویتامین B6
- ویتامین B12
- ویتامین C
- ویتامین D
- ویتامین E
- کوآنزیم Q10
کنترل سطح قند خون
یکی دیگر از عواملی که توسط پزشک برای بارداری در زمان ابتلا بیمار به سندرم تخمدان پلی کیستیک، بررسی می شود، سطح قند خون است. در برخی مواقع، این سندرم می تواند باعث افزایش سطح قند خون شده و حتی فرد را به دیابت نوع 2، مبتلا کند؛ همین مشکل می تواند مانع بارداری فرد شود. به بیانی دیگر، PCOS می تواند نحوه استفاده بدن از انسولین را تغییر دهد. اگر فرد به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا باشد، بدن او حساسیت کم تری به انسولین نشان خواهد داد.
برای برطرف کردن این مشکل، توصیه می کنیم که از رژیم غذایی حاوی فیبر، پروتئین و چربی های سالم، استفاده کرده و تمرینات روزانه ورزشی را در برنامه خود قرار دهید. در برخی مواقع، پزشک متخصص صلاح می بیند که با کمک دارو، باعث تنظیم سطح قند خون شود. یکی از داروهایی که در این شرایط توسط پزشک متخصص تجویز می شود، متفورمین نام دارد. ممکن است پزشک برخی از آزمایشات زیر را برای شما تجویز کند.
- آزمایش قند خون تصادفی
- آزمایش قند خون ناشتا یک شبه
- تست های تحمل گلوکز خوراکی (بعد از ناشتا بودن و نوشیدن یک نوشیدنی شیرین)
- آزمایش هموگلوبین A1C(بررسی سطح قند خون شما را در دو تا سه ماه گذشته)
دارو برای تنبلی تخمدان
گاهی بدن افراد مبتلا به تنبلی تخمدان، هورمون مردانه تستوسترون و هورمون زنانه استروژن را بیشتر از حد معمول، تولید و ترشح می کند. وجود بیش از حد یا کم تر از حد مجاز این هورمون ها در بدن، بارداری را مشکل می کنند. برای رفع این مشکل و ایجاد تعادل، پزشک برخی داروها را تجویز می کند. این داروها عبارتند از:
- متفورمین برای متعادل کردن سطح انسولین
- کلومیفن سیترات (یا کلومید) برای کمک به تعادل سطح استروژن
- قرص های ضدبارداری برای متعادل کردن سطح استروژن و تستوسترون (قبل از شروع درمان باروری)
- داروهای باروری برای پرش تخمدان ها برای ارسال تخمک های بیشتر
در صورت عدم درمان تخمدان پلی کیستیک، احتمال بروز چه بیماری هایی وجود دارد؟
در صورتی که فرد حتی پس از گذشت زمانی طولانی، اقدام به درمان تخمدان پلی کیستیک نکند، احتمال دارد که نازا شود. از سوی دیگر، احتمال ابتلا به بیماری های قلبی- عروقی و متابولیکی هم وجود خواهد داشت. در فهرست زیر، به برخی دیگر از بیماری هایی که در صورت عدم درمان تخمدان پلی کیستیک، احتمال ابتلا به آن ها وجود دارد، اشاره خواهیم کرد:
- افزایش سطح چربی و کلسترول خون
- افزایش شانس ابتلا به دیابت نوع دو
- تجربه افسردگی و اضطراب بالا
- احتمال خطر ابتلا به سرطان رحم یا همان آندومتریوز
مراجعه به پزشک
تخمدان پلی کیستیک، مشکلی است که در صورت عدم رسیدگی، می تواند احتمال ابتلا به بیماری های دیگری را نیز در فرد ایجاد کند. اگر به این سندرم مبتلا هستید، توصیه می کنیم به دکتر کاوه مقاره، متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. ایشان توانایی بالایی در زمینه بیماری های زنان داشته و می تواند مناسب ترین روش درمانی را به شما پیشنهاد دهد.
