انواع بیهوشی در سزارین کدام است؟ امروزه زایمان نوزاد به دو روش طبیعی و سزارین انجام می شود. گاهی اوقات به دلیل شرایط مادر یا جنین، متخصص تشخیص می دهد که زایمان طبیعی مناسب نیست و بهتر است عمل سزارین انجام بگیرد. به طور کلی برای بیهوشی در عمل سزارین از دو روش استفاده می شود. هر کدام از این روش ها مزایا و معایب خود را دارند و بیمار می تواند بسته به نوع شرایط خود یکی از آن ها را انتخاب کند.
روش های بیهوشی در سزارین
برای بیهوش کردن مادر در حین زایمان سزارین، از دو روش بیهوشی عمومی یا بیهوشی نخاعی استفاده می شود. انتخاب هر کدام از این روش ها به شرایط سلامت مادر و نوزاد بستگی دارد. در ادامه به معرفی بیشتر هر کدام از این روش ها و ویژگی های آن ها می پردازیم.
- بیهوشی جنرال یا عمومی
- بیهوشی ناحیه ای یا نخاعی (Regional Anesthesia)
روش جنرال یا بیهوشی عمومی
اولین روش برای بیهوشی در سزارین، روش بیهوشی عمومی است که در طول آن، مادر کاملاً بیهوش شده و هیچ کدام از مراحل زایمان یا درد مربوط به آن را احساس نمی کند. برای بیهوشی عمومی بیمار، معمولاً از داروهای مختلفی استفاده می شود. داروهای بیهوشی به شکل گاز هستند که از طریق استنشاق وارد بدن شده و هوشیاری بیمار را از بین می برند. با توجه به اینکه داروی بیهوشی روی تمام قسمت های بدن از جمله ریه، کبد و قلب تاثیر می گذارد، ممکن است در آینده عوارضی را به وجود بیاورد. البته پزشک متخصص در تمام طول عمل مراقب است تا اجزای مختلف بیمار از جمله قلب و ریه به خوبی کار کند و آسیب نبیند.
عوارض بیهوشی عمومی یا جنرال
امروزه پیشرفت فناوری و علوم پزشکی باعث شده تا انواع بیهوشی در سزارین، با احتمال کمترین خطر انجام شوند. با این وجود نمی توان عوارض و خطرات ناشی از انواع بیهوشی را نادیده گرفت. شما می توانید با مشاوره پزشک متخصص خود از بسیاری از آن ها پیشگیری کنید و نگران این موضوع نباشید.
- یکی از عوارضی که ممکن است بر اثر بیهوشی عمومی به وجود آید، واکنش حساسیتی است که در طول جراحی مشخص می شود. برخی از افراد ممکن است هنگام عمل سزارین به چسب ها، لاتکس و حتی محلول های حاوی ید نیز حساسیت داشته باشند.
- حالت تهوع و استفراغ یکی از رایج ترین عوارضی است که معمولاً بعد از جراحی برای بیماران اتفاق خواهد افتاد. در این مواقع پزشک برای بیمار داروی ضد تهوع تجویز می کند.
- با توجه به اینکه هنگام بیهوشی از لوله گذاری در بین دهان و حلق و بینی استفاده می شود، ممکن است بیمار بعد از عمل جراحی ناراحتی هایی در قسمت حلق خود احساس کند؛ همچنین ممکن است زبان، دندان و گاهی اوقات لب بیمار صدماتی ببیند. البته این موضوع برای درصد کمی از بیماران رخ خواهد داد.
- استفراغ بیمار بلافاصله بعد از بیهوشی عمومی یکی از مهم ترین عوارض بیهوشی به حساب می آید. گرسنگی طولانی مدت مادر، فشار موجود در داخل شکم و کاهش حرکات معده باعث پر شدن معده بیمار و در نتیجه استفراغ مادر هنگام بیهوشی می شود. در این صورت تمامی محتویات معده به داخل ریه منتقل شده و در نتیجه می تواند آسیب جدی به ریه های بیمار وارد کند.
بیهوشی نخاعی یا ناحیه ای (Regional Anesthesia)
بیهوشی نخاعی یا ناحیه ای نوع دیگری از انواع بیهوشی در سزارین است که به دلیل کم خطر بودن، در اکثر نقاط دنیا نیز استفاده می شود. در طول این نوع بیهوشی مادر کاملا هوشیار است و می تواند لحظه تولد نوزاد خود را به چشم ببیند و بهترین حس دنیا را تجربه کند. برای بیهوشی ناحیه معمولاً از داروی بی حس کننده استفاده می شود. پزشکان این دارو را تنها در برخی از نواحی بدن از جمله نیمه تحتانی بیمار تزریق می کنند و باعث بی حس شدن این قسمت از بدن می شوند. بی حسی نخاعی از نظر محل تزریق به دو نوع اپیدورال و اسپاینال تقسیم میشود.
بیهوشی نخاعی به روش اپیدورال
در این بیهوشی داروی بیهوش کننده دقیقاً در قسمت خارجی نخاع تزریق می شود؛ یعنی سوزن وارد کمر بیمار شده و هیچ تماسی با مایع نخاعی ندارد.
بیهوشی ناحیه ای به روش اسپاینال
در این روش پزشک سعی می کند سوزن سرنگ را از غلاف نخاع عبور دهد و دارو را داخل مایع نخاعی تزریق کند. این روش در مقایسه با روش قبلی سرعت بیشتری دارد؛ چرا که دارو در فاصله کمتری نسبت به نخاع تزریق می شود.
عوارض بیهوشی نخاعی یا ناحیه ای (Regional Anesthesia)
این روش از بیهوشی هم مانند سایر روش های درمانی ممکن است با عوارضی همراه باشد که بهتر است قبل از انتخاب انواع بیهوشی در سزارین با آن ها آشنا شوید. عوارض ناشی از بیهوشی اپیدورال و اسپاینال روی مادر به شرح ذیل است:
بیهوشی اپیدورال و اسپاینال می تواند عوارض مختلفی را برای مادر به وجود می آید. برخی از این عوارض ممکن است هنگام جراحی و برخی دیگر پس از جراحی ایجاد شوند. به عنوان مثال سردرد یکی از عوارضی است که بیمار بعد از چند ساعت متوجه آن می شود. سردرد ناشی از این بیهوشی ممکن است بسیار سطحی و در برخی از موارد می تواند آزاردهنده باشد. در صورت داشتن سابقه در این مورد، حتماً با پزشک متخصص خود صحبت کنید.
از دیگر عوارضی که ممکن است بر اثر بیهوشی ناحیه ای برای مادر رخ دهد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- لرز
- افت فشار خون
- احساس خارش هنگام زایمان
- واكنش به داروی بی حسی
- احساس درد زایمان با وجود بی حسی اپیدورال
- بی حس شدن پاها
- درد كمر
- تهوع و استفراغ
- تنگی نفس
بیهوشی ناحیه ای به روش ترکیبی اسپاینال و اپیدورال
این روش از بیهوشی به دلیل مزیت هایی که دارد یکی از رایج ترین روش ها برای جراحی سزارین به حساب می آید. از مزیت های این نوع بی حسی می توان به شروع سریع و بی حسی عمیق آن اشاره کرد. ماندگاری اثر دارو اسپاینال در این روش بسیار کوتاه است؛ اما از آنجایی که سرعت تاثیر گذاری و درد زدایی آن بسیار بالاست، پزشکان می‌توانند بلافاصله بعد از تزریق، فرایند زایمان را شروع کنند؛ به همین دلیل است که امروزه بیهوشی ترکیبی ناحیه ای، به عنوان بهترین روش بی حسی در سزارین استفاده می شود. در این روش ابتدا داروی بی حسی اسپاینال تزریق شده و سپس برای ادامه بی حسی، کاتتر اپیدورال را تعبیه می کنند.
نکات لازم برای پیشگری از عوارض انواع بیهوشی در سزارین
برای پیشگیری از عوارض بیهوشی در زایمان سزارین بهتر است نکات زیر را با دقت عمل کنید و پزشک خود را از شرایطی که دارید به خوبی مطلع بسازید.
- چنانچه سابقه انواع بیماری های قلبی، ریوی، کلیوی و…را دارید، توصیه می کنیم قبل از انتخاب انواع بیهوشی در سزارین حتما با متخصص خود صحبت کنید و او را در جریان بیماری های خود بگذارید.
- در صورتی که نسبت به برخی از دارو ها حساسیت دارید حتما به پزشک خود اطلاع دهید تا پزشک در طول درمان از تجویز این داروها خودداری کند.
- در برخی از موارد بدن انسان نسبت به داروهای بیهوشی واکنش های غیر عادی نشان می دهد که می تواند جنبه ارثی داشته باشد. در صورتی که سابقه هرگونه واکنش به این داروها را در خانواده دارید حتماً به پزشک است اطلاع دهید.
مراجعه به پزشک
انتخاب انواع بیهوشی در سزارین یکی از دغدغه های مهم مادران در طول بارداری است. با توجه به اینکه زایمان سزارین تنها از طریق عمل جراحی امکان پذیر است، مادران مجبورند یکی از این دو روش را انتخاب کنند. انتخاب نوع بیهوشی به شرایط بدن و سلامت شما بستگی دارد. برای مشاوره و کسب اطلاعات دقیق تر می توانید به مطب دکتر مانیا کاوه متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید و با خیالی راحت خود را برای عمل سزارین و تولد نوزاد آماده بسازید.
