رگ های نزدیک به پوستی که تحت فشار هستند می توانند در قسمت لگن نیز مشاهده شوند. این رگ های پر از خون ایجاد شده در لگن می توانند علائم متعددی داشته باشند و در برخی موارد نیز زندگی بیمار را تحت تاثیر قرار دهند. از این رو، پس از تشخیص پزشک متخصص بایستی روش درمانی مناسبی برای درمان این عارضه در نظر گرفته شود. در این مقاله قصد داریم با معرفی علائم، علت، عوامل افزایش دهنده واریس لگنی به روش های تشخیص و درمان این بیماری بپردازیم. برای آشنایی بیشتر در این زمینه و این که چه کسانی بیشتر از همه در معرض خطر ابتلا به واریس لگنی قرار دارند تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
بیماری واریس لگنی چیست؟
به ایجاد عروق واریسی در ناحیه لگن یا رحم، بیماری واریس لگنی یا واریس عروق رحمی می گویند. این بیماری در اصطلاح پزشکی نام سندرم احتقان لگن (PCS) را به خود گرفته است. بر اساس تحقیقات آماری انجام شده، حدود یک سوم از زنان به دلایل متعدد درد مزمن لگن را تجربه می کنند. یکی از شایع ترین دلایل درد مزمن لگن، بیماری واریس لگنی معرفی می شود. به درد لگنی که بیش از 6 ماه به طول می انجامد و همچنین هیچ ارتباطی با دوران قاعدگی ندارد، درد مزمن لگن می گویند. احتمال افزایش این درد مزمن لگنی در برخی موقعیت ها وجود دارد. در واریس لگنی، وریدهای واریسی به دلیل ضعیفی که در عملکرد خود دارند، دچار تورم و پیچ خوردگی می شوند.
علائم هشدار دهنده واریس لگنی
داشتن درد مزمن در لگن و سایر بخش های تحتانی به عنوان مهم ترین نشانه و علامت واریس لگنی شناخته می شود. در برخی موارد خاص، درد احساس شده در زنان افزایش پیدا می کند که لازم است بیمار به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کند. از جمله علائم هشدار دهنده واریس لگنی عبارتند از:
- تیر کشیده شدن لگن یا قسمت های پایینی کمر و احساس درد کلافه کننده و مزمن
- افزایش درد ایجاد شده در دوران قاعدگی، حین رابطه جنسی یا بعد از پایان رابطه جنسی
- بی اختیاری استرسی ادرار به دلیل تحریک شدن مثانه
- تحریک شدن روده و بروز اسهال یا یبوست
- برآمدگی وریدهای اطراف محل ادرار یا همان واریسی شدن واژینال
- مشاهده رگ های واریسی در قسمت بالا یا داخل ران
علت ابتلا به واریس لگنی
تا به امروز علت دقیق و واضحی برای بروز بیماری سندرم احتقان لگن یا همان واریس لگنی یافت نشده است. آنچه مشخص بیان می شود این است که وارد شدن فشار مضاعف به رگ های تخمدان ها بنا به عوامل متعدد منجر به ضعف بالای دیواره های ورید می شود. ضعیف شدن دیواره وریدها، گشاد شدن آن ها را به دنبال خواهد داشت. در سیستم عملکرد رگ های طبیعی، خون مسیر خود را از لگن شروع می کند و پس از گذشت از قلب به تخمدان ها سرازیر می شود. در این مسیر، دریچه های داخل ورید مانع از جریان برگشتی خون می شوند. در زمان بروز واریس در رگ های لگن و عروق رحمی، با گشاد شدن رگ تخمدان، عملکرد بسته شدن دریچه ها با اختلال جدی مواجه خواهد شد. این اختلال موجب بازگشت خون به عقب می شود که در نهایت منجر به تجمع خون در لگن و بروز واریس خواهد شد.
عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به واریس لگنی
بنا به تحقیقات انجام شده بیشتر زنانی که مبتلا به عارضه واریس لگنی می شوند دارای سابقه بارداری هستند و رده سنی آن ها بین 20 تا 45 سال تخمین زده می شود. عوامل متعددی باعث افزایش خطر ابتلا به واریس لگنی در زنان می شوند. از جمله این عوامل عبارتند از:
- حاملگی های پی در پی و تجربه داشتن حداقل 2 مرتبه بارداری
- ابتلا به اختلال برگشت رحم به عقب یا رحم رتروورس
- ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک
- ایجاد اختلال در میزان هورمون های بدن به ویژه هورمون های جنسی
- پر بودن رگ های پا
روش های تشخیص بیماری واریس لگنی
بیمار با مشاهده اولین علائم درد غیر عادی و کسل کننده در ناحیه لگن و همچنین تجربه عوامل افزایش دهنده بیماری واریس لگنی بایستی به پزشک متخصص مراجعه کند. پزشک پس از گرفتن شرح حال بیمار پیرامون سن و سوابق بارداری، اقدام به انجام معاینات بالینی و مشاهده ای می کند. در ادامه برای تشخیصی کامل و دقیق بیماری از تست های مختلفی آزمایشگاهی کمک می گیرد. از جمله روش های تشخیص بیماری واریس لگنی عبارتند از:
- سونوگرافی لگن یا همان تصویر برداری به کمک کاتتریزاسیون و تزریق ماده حاجب از سیاهرگ های تخمدان
- سونوگرافی و تصویر برداری به کمک امواج صوتی
- تصویر برداری به روش های سی تی اسکن یا ام آر آی
روش های درمان بیماری واریس لگنی
با آماده شدن نتایج حاصل از روش های تشخیصی و تصویر برداری ها، میزان شدت بیماری و گسترش آن به سایر نواحی، مورد ارزیابی قرار می گیرد. سپس پزشک متخصص با توجه به این نتایج از بهترین روش درمانی برای کنترل و درمان دردهای مزمن و تیر کشنده واریس لگنی، استفاده می کند. در این بخش از مطلب به بررسی انواع روش های درمان بیماری واریس لگنی می پردازیم.
فیزیوتراپی
کارشناس فیزیوتراپ در ابتدا، میزان عملکرد مفصل لگن، عضله ها، هم ترازی، تنش عصبی و انعطاف پذیری آن ها را از روی تصاویر به دست آمده مورد بررسی قرار می دهد. سپس با هدف تقویت و افزایش قدرت و توانایی حرکتی در قسمت ران، تمرینات موثرتر و الگوهای حرکتی مناسب تری برای بیمار تجویز می کند. در صورت نیاز از دستگاه های مختلف نیز برای تقویت عضلات استفاده می کنند.
تغییر در سبک زندگی
داشتن برنامه های غذایی و ورزشی سالم از مهم ترین تغییرات در سبک زندگی هستند. مصرف خوراکی های فیبردار، نوشیدن مایعات فراوان، محدود کردن نوشیدنی های کافئین دار و الکلی و... می تواند از بروز یبوست و فشار مضاعف بر لگن جلوگیری کند. همچنین انجام ورزش صبحگاهی مانند دو، پیاده روی سریع، شنا و دوچرخه سواری از موثرترین تمرین های ورزشی برای کنترل درد واریس لگنی محسوب می شوند.
مصرف دارو
رایج ترین داروها برای این گروه از بیماران، تجویز داروهای مسکن و داروهای هورمونی هستند. داروهای مسکن باعث تسکین و کاهش دردهای مزمن و شدید می شوند. داروهای هورمونی نیز مانند قرص ضد بارداری به منظور کاهش هورمون و متوقف کردن دوران قاعدگی مصرف می شوند. از طرفی این داروها موجب افزایش گردش خون در سیاهرگ ها و کاهش گرفتگی عضلات و کاهش درد خواهند شد.
آمبولیزاسیون
برای بستن سیاهرگ های گشاد شده در ناحیه لگن از روش آمبولیزاسیون استفاده می کنند. این روش درمانی، نوعی جراحی محسوب می شود که به صورت سرپایی و اغلب تحت بی حسی موضعی انجام می شود. با وارد کردن کاتتر از کشاله ران به داخل سیاهرگ ها و مشاهده تصویری رگ ها از طریق مانیتور، کویل های فلزی و ظریفی را به سمت سیاهرگ های گشاد شده هدایت می کنند. این کویل های فلزی باعث انسداد سیاهرگ ها خواهد شد.
اسکلروتراپی فوم
در این روش درمانی ماده ای به نام اسکلروزانت به رگ های بزرگ و گشاد شده لگن و تخمدان ها تزریق می کنند. این ماده باعث مسدود شدن رگ ها می شود و به تدریج تمامی رگ های گشاد شده، بسته می شوند. با بسته شدن رگ ها، درد ناشی از واریس نیز کاهش پیدا می کند.
جراحی
در موارد بسیار شدید و نادر واریس لگنی و عروق رحمی، پزشک اقدام به انجام عمل جراحی باز می کند. در عمل جراحی به روش هیسترکتومی، اقدام به برداشتن تخمدان، بستن کامل سیاهرگ ها یا برداشتن سیاهرگ های آسیب دیده می کنند. با انجام عمل جراحی، علائم و مشکلات ناشی از واریس لگنی به خصوص درد مزمن به طور کامل از بین می روند.
مراجعه به پزشک
در مطالب فوق به بررسی علائم، علت و همچنین روش های درمان واریس لگنی پرداخته شد. درد مزمن لگن و نواحی پایین کمر، مشاهده برجستگی های وریدی واژینال و رگ های واریسی در ناحیه لگن، بی اختیاری ادرار، تحریک روده و افزایش درد در دوران قاعدگی و زمان برقراری رابطه جنسی از مهم ترین علائم واریس لگنی هستند. برای درمان واریس لگنی از روش های فیزیوتراپی، دارو درمانی، اجرای برنامه های ورزشی و غذایی سالم، آمبولیزاسیون و جراحی استفاده می کنند. دکتر مانیا کاوه متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی تجربه بیشتری در زمینه درمان و جراحی بیماری های زنان دارند. شما می توانید با مراجعه به مطب دکتر مانیا کاوه برای درمان واریس لگنی به روش های موثر اقدام کنید.
