در سال های اخیر یکی از علت های اصلی مرگ و میر شیوع بالای سرطان ها بوده است. در بین انواع سرطان، سرطان پستان شایع ترین سرطان و کشنده ترین بدخیمی در بین زنان است. از این رو یکی از عوامل نگران کننده سلامتی زنان در جهان به شمار می رود؛ اما نکته حائز اهمیت در ارتباط با سرطان پستان این است که انجام اقدامات پیشگیرانه نقش بسیار مهمی در کنترل این بیماری دارد. به همین علت آموزش و ارتقاي سطح آگاهی زنان و توصیه به انجام روش هاي مختلف غربالگري سرطان پستان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. با توجه به اهمیت موضوع در این مقاله دکتر مانیا کاوه متخصص زنان و زایمان، فلوشیپ لاپاراسکوپی و هیستروسکوپی زنان به تمام سوالات رایج در ارتباط با شیوع و اپیدمیولوژي سرطان پستان، عوامل خطر و سطوح مختلف پیشگیري آن پاسخ می دهند.
سرطان پستان
سرطان پستان در نتیجه تغییرات رشد خارج از کنترل سلول ها در بافت پستان آغاز می شود. این رشد غیر طبیعی در اغلب موارد در غدد تولیدکننده شیر (لوبولها) یا در مجاري که لوبولها را به نوك پستان مرتبط می سازند (داکت)، ایجاد می‌شود.
علائم و نشانه های سرطان پستان
در صورتی که تومور کوچک باشد در اغلب موارد هیچ علامتی را ایجاد نمی کند. به همین خاطر زنان باید به راهنماهای غربالگری توجه کنند. زمانی که سرطان پستان به اندازه ای باشد که توده لمس شود، رایج ترین علائم، توده بدون درد است. در صورتی که سرطان به گره های لنفاوی و زیر بغل گسترش پیدا کرده باشد می تواند در این نواحی یک برآمدگی ایجاد کند. سایر علائم و نشانه هايی که کمترشایع هستند شامل: درد یا سنگینی پستان، ناهنجاری در نوک پستان به صورت ترشح خودبه خودي، تورفتگی به سمت داخل و حساسیت در لمس و ...
عوامل خطر سرطان پستان
ابتلا به سرطان سینه می‌تواند به دلایل مختلفی باشد که عبارتند از:
- سابقه فامیلی ابتلا به سرطان پستان در خانواده درجه یک
- منارك زودرس
- یائسگی دیررس
- استعداد ژنتیکی
- چاقی و اضافه وزن
- تغذیه
افزایش سن از دیگر عوامل خطر برای ابتلا به سرطان پستان به شمار می رود. به طوری که طبق مطالعات انجام شده شیوع سرطان پستان در زنان جوان تر از 20 سال به ندرت دیده می شود و در دهه 30 تا اواسط دهه 70 سالگی در زنان بیشترمی شود. بعد از 70 سالگی احتمال ابتلا به سرطان پستان به صورت معناداری کاهش پیدا می کند.
تشخیص زود هنگام سرطان پستان
همان طور که قبلا اشاره کردیم تشخیص زود هنگام سرطان پستان تاثیر چشم گیری در کنترل و درمان بیماری دارد. برخی از روش های شناخته شده برای تشخیص زودرس سرطان پستان عبارتند از: خود آزمایی پستان، معاینه پستان توسط پزشک، ماموگرافی، خود آزمایی پستان
تشخیص قطعی سرطان پستان
پزشك با توجه به نتايج معاينه در صورت مشاهده هرگونه علائم غیر طبیعی می‌تواند در خواست مـاموگرافي، سـونوگرافي و يـا نمونه برداري از پستان را بكند. در حال حاضر بهترین روش برای تشخیص قطعی سرطان پستان ماموگرافی است. ماموگرافی يك نوع عكسبرداري به وسـيله اشعه ايكس است.
درمان سرطان پستان
روش درمانی سرطان پستان با توجه به وضعيت تومور پستان و شدت پیشرفت بیماری انتخاب می شود. روش های درمانی سرطان پستان عبارتند از: جراحي، شيمي درماني و پرتو درماني.
پیشگیری از سرطان پستان
شیوه زندگی نقش بسیار مهمی در پیشگیری از سرطان پستان ایفا می کند. برای پیشگیری از سرطان پستان توجه به نکات زیر بسیار ضروری است:
- کاهش مصرف مواد غذایی محرک مثل نوشیدنی‌های حاوی کافئین زیاد
- اجتناب از استعمال دخانیات
- انجام ماموگرافی سالانه
- خودآزمایی ماهانه پستان ها
- ثابت نگه داشتن وزن
- عدم گرایش به مصرف هورمون درمانی در یائسگی
- افزایش مصرف میوه، سبزیجات (به ویژه كلم بروكلي، كلم و گل كلم)، غلات و گوشت ماهی
- پرهیز از مصرف چربی زیاد ( به ویژه چربی حیوانی)
یکی از فاکتورهای بسیار مهم در پیشگیری از سرطان پستان ورزش کردن است. بي تحركي خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می دهد. از این رو توصیه می شود که زنان ورزش منظم را در برنامه روزانه خود جای دهند.
سوالات متداول
در صورت مشاهده هرگونه نشانه و یا علامت غیر طبیعی در خود آزمایی پستان چکار باید بکنیم؟
باید سـريعاً به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. در صورت عدم دسترسی سریع به پزشک متخصص می توانید بـه خانه بهداشت يا مركز بهداشتي درماني مراجعه كنيد.
آیا لمس توده های غیر طبیعی در دوران حاملگی و شیردهی طبیعی است؟
در دوران حاملگي و شيردهي توده هايي كه لمس مي شوند كاملاً مهم هسـتند. به همین علت در صورت داشتن هـر علامـت يـا نشـانه غيـر طبيعي سريعاً به پزشک متخصص زنان زایمان مراجعه کنید.
آیا سرطان پستان قابل درمان است؟
در صورتی که سرطان پستان در مراحل اولیه تشخیص داده شود به طور كامل مداوا ميگردد.
آیا همه زنان در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان قرار دارند؟
بله؛ اما در بعضی از زنان اين احتمال بيشتر است.
.
