مشکلات کیسه صفرا در دوران بارداری

در اغلب موارد مشکلات کیسه صفرا با خارج کردن کیسه صفرا از طریق جراحی حل می شود. با توجه به اینکه کیسه صفرا یک عضو حیاتی نمی‌باشد، بدن می‌تواند خود را با شرایط عدم وجود کیسه صفرا سازگار کند. در زمان بارداری کیسه صفرا می تواند به دلایل مختلف آسیب پذیر باشد. یکی از نگرانی های اصلی زنان باردار که مشکلات کیسه صفرا دارند این است که آیا ممکن است روند بارداری آن ها به خطر بیافتد؟ با توجه به همین موضوع تصمیم گرفتیم در این مقاله به سوالات رایج در ارتباط با مشکلات کیسه صفرا در بارداری پاسخ دهیم. در ادامه با ما همراه باشید.

کیسه صفرا چیست؟

کیسه صفرا در قسمت راست بدن و زیر کبد قرار دارد. کیسه صفرا محل نگهداری صفرای تولید شده توسط کبد برای هضم چربی است. زمانی که غذا وارد معده می شود، کیسه صفرا برای شروع فرآیند هضم، شروع به ترشح مایع صفرا به درون روده کوچک می کند.

سنگ کیسه صفرا چیست؟

سنگ کیسه صفرا به دلایل مختلفی می تواند به وجود بیاید. برخی از عواملی که در تشکیل سنگ کیسه صفرا دخالت دارند عبارتند از: کم بودن میزان نمک صفراوی، زیاد بودن کلسترول در صفرا و یا عدم تخلیه کامل کیسه صفرا.

علت بروز سنگ صفرا در دوران بارداری چیست؟

سنگ صفرا از موادی مانند بیلیروبینات کلسیم، کلسترول و کربنات کلسیم تشکیل می شود. با توجه به این که هورمون پروژسترون تولید شده در زمان بارداری، باعث کاهش عملکرد بافت عضلانی بدن می شود، میزان جریان خروجی صفرا کاهش پیدا می کند. همین موضوع موجب پیدایش عوارضی مانند تولید سنگ صفرا، عفونت و التهاب کیسه صفرا می شود.

علائم سنگ کیسه صفرا در بارداری کدام است؟

سنگ صفرا در دوران بارداری می تواند با علائم مختلفی همراه باشد؛ اما رایج ترین علامت سنگ صفرا در دوران بارداری یک ساعت بعد از خوردن وعده غذایی چرب بروز عوارض زیر است:
تهوع، زرد شدن پوست، درد شدید سمت راست و بالای شکم و یا قسمت های میانی شکم که می تواند به صورت گرفتگی شدید عضلات شکم نیز باشد را داشته باشید. ادامه دار بودن درد می تواند نشان دهنده مشکلات حاد کیسه صفرا باشد.

تشخیص مشکلات کیسه صفرا در دوران بارداری

پزشک برای آزمایش مشکلات کیسه صفرا، می تواند از روش های زیر استفاده کند:

آزمایش خون: تعداد زیاد گلبول های سفید خون نشان دهنده وجود یک آبسه، التهاب، ترکیدن کیسه صفرا یا یک عفونت است. علاوه بر این، بیلی روبین، CRP، ESR و لیپاز نیز برای تعیین مشکلات کیسه صفرا مورد بررسی قرار می گیرند.

اسکن سونوگرافی: یکی از روش های موثر برای مشاهده سنگ های صفراوی در دوران بارداری، اسکن سونوگرافی است. با استفاده از سونوگرافی می توان نمای خوبی از مجرای صفراوی و کیسه صفرا بدست آورد.

توموگرافی کامپیوتری (CT): وجود هر گونه التهاب در کیسه صفرا یا پارگی کیسه صفرا به راحتی از طریق توموگرافی کامپیوتری قابل تشخیص است.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): یک روش دیگر برای تشخیص مشکلات کیسه صفرا در دوران بارداری تصویربرداری رزونانس مغناطیسی است.

در چه صورتی سنگ کیسه صفرا در دوران بارداری خطرناک است؟

اگر سنگ صفرا سبب التهاب، عفونت و به دنبال آن درد شدید در مادر شده باشد، انجام اقدامات درمانی ضرورت دارد.

آیا سنگ کیسه صفرا در بارداری قابل درمان است؟

با توجه به شرایط بیمار یکی از روش های زیر برای درمان سنگ کیسه صفرا در دوران بارداری اتخاذ می شود:

1- درمان اندوسکوپی: با توجه به این که در بارداری امکان مشاهده درون کیسه صفرا با کمک اشعه ایکس وجود ندارد، به همین سبب تحت بیهوشی بسیار ضعیف، یک لوله نازک از دهان وارد دستگاه گوارش می شود. سپس با کمک یک دوربینی که در سر لوله وجود دارد، محل سنگ های صفرا و اندازه و تعداد آن ها مشاهده می شود.

2- تخلیه کیسه صفرا با کمک لاپاراسکوپی: به جز مواردی که مشکلات ناشی از باقی ماندن سنگ در صفرا خطر قابل ملاحظه ای برای سلامت بارداری نداشته باشد جراحی کیسه صفرا در دوران بارداری توصیه نمی شود. در روش کلسیستکتومی، با ایجاد یک برش کوچک در سطح شکم، کیسه صفرا برداشته می شود. این روش در تمام دوران بارداری قابل انجام است.

3- جراحی باز شکمی و برداشتن کیسه صفرا: یکی دیگر از روش های درمان سنگ صفرا در دوران بارداری جراحی باز شکمی و برداشتن کیسه صفرا است. این روش که کلسیستکتومی باز نام دارد. در کلسیستکتومی با ایجاد یک برش عرضی روی شکم، کیسه صفرا برداشته می شود. درمان سنگ کیسه صفرا در بارداری با کمک جراحی باز فقط در سه ماهه سوم امکان پذیر خواهد بود.

آیا وجود سنگ صفرا برای جنین خطرناک است؟

بر اساس تحقیقات انجام شده، سنگ کیسه صفرا در بارداری می تواند باعث بروز مشکلات جدی شود. سنگ صفرا خود به طور مستقیم روی جنین تاثیر نمی گذارد، اما می تواند عوارض آن مشکلاتی را برای جنین به وجود می آورد. تکرار موارد مزمنی مانند درد کیسه صفرا به مدت بیش از ۵ ساعت و علائمی مانند التهاب، عفونت، حالت تهوع و استفراغ با توجه این که مادر را از خوردن غذا باز می دارد، موجب آسیب به تغذیه و رشد جنین می گردد. به همین دلیل افرادی که در دوران بارداری خود دچار مشکلات کیسه صفرا هستند باید تحت نظر پزشک متخصص باشند.

آیا خارج کردن کیسه صفرا می تواند مانع از باردار شدن شود؟

کیسه صفرا اگر دچار عفونت یا سنگ باشد در جریان بارداری ممکن است به شکل حاد درآید و مشکلاتی را برای مادر ایجاد کند؛ اما عمل کیسه صفرا هیچ گونه مشکلی در جریان حاملگی پیش نمی آورد.

رژیم غذایی مربوط به بیماری کیسه صفرا در دوران بارداری

رژیم غذایی می تواند نقش مهمی را در کاهش شدت مشکلات کیسه صفرا در دوران بارداری ایفا کند. توجه به نکات زیر به زنان بارداری که مشکلات کیسه صفرا دارند توصیه می شود:

محدود کردن مصرف چربی: محدود کردن مصرف چربی در رژیم غذایی، علائم سنگ صفراوی را کم می کند.

مصرف فیبر بیشتر: مصرف مواد غذایی فیبردار مانند غلات کامل، میوه ها و سبزیجات به فرآیند هضم کمک کرده و عفونت کیسه صفرا را کاهش می دهند.

خوردن آب زیاد: هیدراته نگه داشتن بدن، به دفع سموم و پسماندهای ناخواسته از بدن کمک می کند. از طرف دیگر باعث بهبود هضم غذا می شود. به همین دلیل خوردن آب زیاد به زنان باردار مبتلا به مشکلات کیسه صفرا توصیه می شود.

مصرف غذاهای کامل: یکی از توصیه های مهمی که به زنان باردار که مشکلات کیسه صفرا دارند توصیه می شود، غذاهای تازه و کامل به جای غذاهای فرآوری شده و تصفیه شده است.

اجتناب از مصرف اقلام فراوری شده: تا جایی که امکان دارد باید در دوران بارداری در صورت داشتن مشکلات کیسه صفرا از مصرف اقلام بسته بندی شده مانند کراکر، چیپس و کیک اجتناب کرد و میان وعده های حاوی انواع تکه های میوه یا سبزیجات، ساندویچ و جوانه مصرف شود.

مراجعه به پزشک

همان طور که اشاره کردیم عدم درمان و کنترل مشکلات کیسه صفرا می تواند عوارض جدی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد. در صورتی که باردار هستید و از مشکلات کیسه صفرا رنج می برید جهت کنترل وضعیت خود و جنین می توانید به صورت حضوری به مطب دکتر مانیا کاوه متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.